Εταιρεία Ρουκετών και Διαστήματος Energia Το σύστημα συνάντησης και πρόσδεσης του διαστημόπλοιου μεταφοράς φορτίου Progress MS-33 ολοκλήρωσε με επιτυχία τις δοκιμές. Οι προετοιμασίες για το διαστημόπλοιο μεταφοράς φορτίου Progress MS-33 ξεκίνησαν στο Μπαϊκονούρ. Αργότερα φέτος, θα παραδώσει καύσιμα, προμήθειες και εξοπλισμό για διαστημικά πειράματα στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Σήμερα, το φορτηγό πλοίο υποβλήθηκε σε δοκιμές σε έναν ανηχοϊκό θάλαμο - ένα δωμάτιο επενδεδυμένο με υλικό απορρόφησης ραδιοκυμάτων. Δεν διεισδύουν εξωτερικά σήματα στον θάλαμο και η επένδυση τοίχου σκεδάζει ραδιοκύματα, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση ανοιχτού χώρου. Αυτό επιτρέπει τον έλεγχο της ηλεκτρομαγνητικής συμβατότητας των εξαρτημάτων του διαστημόπλοιου, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος συνάντησης και πρόσδεσης. Το Progress MS-33 έφτασε στο Μπαϊκονούρ στις αρχές Οκτωβρίου. Το φορτηγό πλοίο σύντομα θα μετακινηθεί σε θάλαμο κενού για έλεγχο διαρροών. https://vk.com/rsc_energia?w=wall-167742670_23540     Ενέργεια Ρουκετών και Διαστήματος Το πλήρωμα "δοκίμασε" το διαστημόπλοιο Soyuz MS-28 για πρώτη φορά. Το πλήρωμα συνάντησε για πρώτη φορά το επανδρωμένο διαστημόπλοιο στο Μπαϊκονούρ. Το διαστημόπλοιο, το οποίο θα εκτοξευθεί στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS) σε δύο εβδομάδες, θα εκτοξευθεί. Οι κοσμοναύτες της Roscosmos και οι αστροναύτες της NASA φόρεσαν τις στολές διάσωσης και έκαναν μια «δοκιμή». Γιατί μια «δοκιμή» και όχι μια εκπαιδευτική συνεδρία, για παράδειγμα; Επειδή οι κοσμοναύτες «δοκιμάζονται» στο διαστημόπλοιο, ελέγχοντας ότι όλα είναι εντάξει. Ποτέ δεν ξέρεις, ίσως βρουν μια μόλις αισθητή αλλά αιχμηρή άκρη που θα μπορούσαν να εντοπίσουν. Ή ίσως «χάσουν» μια ασφάλεια από τον πίνακα ελέγχου. Τέτοια ελαττώματα θα διορθωθούν γρήγορα. Όλα πρέπει να είναι τέλεια. Το πλήρωμα εξοικειώθηκε επίσης με την τεκμηρίωση του πλοίου και τη θέση του φορτίου που θα παραδοθεί στον ISS. Κύριο πλήρωμα: 🔘Διοικητής Σεργκέι Κουντ-Σβερτσκόφ (Roscosmos)· 🔘Μηχανικός πτήσης Σεργκέι Μικάγιεφ (Roscosmos)· 🔘Μηχανικός πτήσης 2 Κρίστοφερ Γουίλιαμς (NASA)· Εφεδρικά αντίγραφα: 🔘Διοικητής Pyotr Dubrov (Roscosmos)· 🔘Μηχανικός πτήσης Anna Kikina (Roscosmos)· 🔘Μηχανικός πτήσης 2 Anil Menon (NASA). Η εκτόξευση του επανδρωμένου διαστημοπλοίου Soyuz MS-28 έχει προγραμματιστεί για τις 27 Νοεμβρίου. https://vk.com/rsc_energia?z=video-167742670_456239582%2F75918b339f61425073%2Fpl_wall_-167742670 https://vk.com/rsc_energia?w=wall-167742670_23544

Τηλεπικοινωνιακό μπλακάουτ σε Ευρώπη και Αφρική από την ισχυρότερη γεωμαγνητική καταιγίδα της χρονιάς (βίντεο) Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκλαμψη του μητρικού μας άστρου το 2025. Ο Ήλιος εξερράγη με θεαματικό τρόπο το πρωί της Τρίτης εκτοξεύοντας μια ισχυρή ηλιακή έκλαμψη κατηγορίας X5.1, την ισχυρότερη του 2025 έως τώρα και την πιο έντονη από τον Οκτώβριο του 2024. Η έκλαμψη προκάλεσε ισχυρές (επιπέδου R3) ραδιοδιακοπές σε Αφρική και Ευρώπη διαταράσσοντας τις επικοινωνίες υψηλής συχνότητας στην ηλιόλουστη πλευρά της Γης.Οι ηλιακές εκλάμψεις ή στεμματικές εκπομπές μάζας (CME) είναι στην εκρήξεις που συμβαίνουν στον Ήλιο και εκτοξεύουν φως, ενέργεια και ηλιακό υλικό στο Διάστημα.   Όταν συμβαίνει μια τέτοια έκρηξη ένα «τσουνάμι» ηλεκτρικά φορτισμένων σωματιδίων ξεκινά από το σημείο της έκρηξης και αν φτάσει στη Γη δεν μπορεί μεν να διαπεράσει την ατμόσφαιρα αλλά προκαλεί φυσικά φαινόμενα όπως το σέλας ενώ παράλληλα μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργίες στους τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους και τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας. Οι ειδικοί ονομάζουν το φαινόμενο ονομάζουν «γεωμαγνητική καταιγίδα».Οι ηλιακές εκλάμψεις ταξινομούνται ανάλογα με την ισχύ τους σε πέντε κατηγορίες: A, B, C, M και X, με κάθε επόμενο επίπεδο να αντιπροσωπεύει δεκαπλάσια ενεργειακή εκπομπή. Οι εκλάμψεις X είναι οι πιο ισχυρές, και ο αριθμός που ακολουθεί υποδηλώνει την έντασή τους. Μια έκλαμψη X5.1 βρίσκεται πολύ κοντά στην κορυφή της κλίμακας.Η έκρηξη έστειλε κύματα ακτίνων Χ και υπεριώδους ακτινοβολίας προς τη Γη, ιονίζοντας τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας και προκαλώντας εκτεταμένες διαταραχές ραδιοσημάτων. Οι ισχυρές (R3) ραδιοδιακοπές καταγράφηκαν πάνω από την Αφρική και την Ευρώπη. Η ενεργή αυτή περιοχή έχει εξελιχθεί σε μία από τις πιο παραγωγικές πηγές ηλιακών εκλάμψεων του Ηλιακού Κύκλου 25, σηματοδοτώντας ένα φλογερό αποκορύφωμα σε μια ήδη εξαιρετικά δραστήρια εβδομάδα για τον Ήλιο. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2032432/tilepikoinoniako-mplakaoyt-se-eyropi-kai-afriki-apo-tin-ischyroteri-iliaki-kataigida-vinteo/       Καταγράφηκαν για πρώτη φορά εικόνες του μαγνητικού μηχανισμού του Ήλιου. Αποκαλύπτονται τα φαινόμενα που παράγουν το διαστημικό καιρό στο ηλιακό μας σύστημα. Το σκάφος Solar Orbiter του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος που παρατηρεί μόνιμα τον ήλιο καταγράφοντας εικόνες και δεδομένα προσέφερε στους επιστήμονες την πρώτη κοντινή ματιά στο μαγνητικό πεδίο του Ήλιου κοντά στον νότιο πόλο του μητρικού μας άστρου αποκαλύπτοντας την απρόβλεπτη συμπεριφορά του.Η εικόνα που αποτελεί σύνθεση παρατηρήσεων οκτώ ημερών τον περασμένο Μάρτιο, όταν το σκάφος είχε την πρώτη καθαρή θέα της περιοχής, δείχνει φωτεινά τόξα που περιστρέφονται γύρω από τον πόλο αποτελώντας λαμπερά ίχνη που αφήνουν μαγνητικές δομές καθώς κινούνται προς την άκρη του Ήλιου με απροσδόκητα υψηλές ταχύτητες. Τα ευρήματα αποκαλύπτουν ότι το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου μετακινείται προς τους πόλους του πολύ ταχύτερα από ό,τι προέβλεπαν οι επιστήμονες.«Για να κατανοήσουμε τον μαγνητικό κύκλο του Ήλιου, μας λείπει ακόμη γνώση για το τι συμβαίνει στους πόλους του. Το Solar Orbiter μπορεί πλέον να προσφέρει αυτό το χαμένο κομμάτι του παζλ» αναφέρει ο Σάμι Σολάνκι διευθυντής του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Έρευνα του Ηλιακού Συστήματος στη Γερμανία και συν-συγγραφέας της μελέτης.Ο μαγνητισμός του Ήλιου ακολουθεί έναν περίπου 11ετή κύκλο, κατά τον οποίο τα μαγνητικά πεδία περιστρέφονται, αντιστρέφονται και αναδομούνται, προκαλώντας φαινόμενα όπως ηλιακές κηλίδες, εκλάμψεις και τεράστιες ηλιακές καταιγίδες που μπορούν να πλήξουν τη Γη. Στην καρδιά αυτού του κύκλου βρίσκεται μια «μαγνητική μεταφορική ταινία» από αργά κινούμενα ρεύματα πλάσματος που μεταφέρουν τις γραμμές μαγνητικού πεδίου από τον ισημερινό προς τους πόλους κοντά στην επιφάνεια, και στη συνέχεια πίσω προς τον ισημερινό βαθιά μέσα στον Ήλιο. Αυτή η παγκόσμια κυκλοφορία διατηρεί το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου αλλά οι πολικές περιοχές κρίσιμες για τη διαδικασία αυτή, παρέμεναν έως τώρα μυστηριώδεις.Από τη Γη οι πόλοι του Ήλιου είναι σχεδόν αδύνατο να μελετηθούν απευθείας καθώς φαίνονται μόνο πλάγια ενώ τα περισσότερα διαστημικά σκάφη έχουν κινηθεί σε τροχιές κοντά στο ηλιακό ισημερινό αφήνοντας τους πόλους ουσιαστικά ανεξερεύνητους. Αυτό άλλαξε τον Μάρτιο του 2025 όταν το Solar Orbiter έγειρε την τροχιά του κατά 17 μοίρες προσφέροντας στους ερευνητές την πρώτη άμεση θέα πάνω από το νότιο άκρο του Ήλιου. Τα ευρήματα Στη νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal Letters» οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από δύο βασικά όργανα του Solar Orbiter, το Polarimetric and Helioseismic Imager (PHI) και το Extreme Ultraviolet Imager (EUI), τα οποία μαζί χαρτογραφούν την κίνηση του θερμού πλάσματος και των μαγνητικών πεδίων στην ηλιακή επιφάνεια.Οι εικόνες εστίασαν στη χρωμόσφαιρα όπου το μαγνητικό δίκτυο αφήνει λαμπερά, επιμήκη τόξα, που αποτυπώνουν την κίνηση των μαγνητικών δομών καθώς ο Ήλιος περιστρέφεται.Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τεράστιες φυσαλίδες αναβραζόμενου πλάσματος (ιονισμένο αέριο), δύο έως τρεις φορές μεγαλύτερες από τη Γη, σαρώνουν τα μαγνητικά πεδία προς τους πόλους με ταχύτητες 32 έως 72 χιλιομέτρων την ώρα, σχεδόν όσο κοντά στον ισημερινό και πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι προέβλεπαν τα μοντέλα.«Οι φυσαλίδες στους πόλους λειτουργούν σαν ιχνηλάτες. Μας επιτρέπουν να δούμε για πρώτη φορά το πολικό σκέλος της ενδεκαετούς κυκλοφορίας του Ήλιου» λέει ο Λάκσμι Πραντίπ Τσίτα, επικεφαλής της μελέτηςΗ εργασία αυτή, όπως σημειώνουν οι συγγραφείς, «σηματοδοτεί μια νέα εποχή» στην εξερεύνηση των πολικών περιοχών του Ήλιου, προσφέροντας τα πολυαναμενόμενα δεδομένα για να κατανοήσουμε τη μηχανή που τροφοδοτεί τον ηλιακό κύκλο και το μαγνητικό πεδίο που διαμορφώνει ολόκληρο το ηλιακό σύστημα. Η εικόνα του μαγνητικού πεδίου του Ήλιου. Η λευκή κουκκίδα είναι το σκάφος Solar Orbiter. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2031918/katagrafikan-gia-proti-fora-eikones-toy-magnitikoy-michanismoy-toy-ilioy/

Γιγάντια μαύρη τρύπα από την εποχή του «κοσμικού μεσημεριού» ανακάλυψε το James Webb. Διαθέτει μάζα 100 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου. Χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb ομάδα αστρονόμων ανακάλυψε μια αδηφάγα υπερμεγέθη μαύρη τρύπα που υπήρχε κατά τη λεγόμενη περίοδο του «κοσμικού μεσημεριού», μια φάση της ιστορίας του Σύμπαντος που συνέβη περίπου 4 δισεκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.Η ανακάλυψη αυτή ρίχνει νέο φως στο μυστήριο του πώς οι υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες καταφέρνουν να φτάνουν μάζες εκατομμυρίων ή και δισεκατομμυρίων φορές μεγαλύτερες από αυτή του Ήλιου.Η μαύρη τρύπα είναι μέρος μιας κατηγορίας αντικειμένων που το James Webb έχει αρχίσει να εντοπίζει στα πρώιμα στάδια του Σύμπαντος γνωστών ως «μικρές κόκκινες κουκκίδες» (little red dots), μυστηριώδη στίγματα φωτός που έγιναν ορατά μόνο χάρη στο ισχυρό υπέρυθρο μάτι του πανίσχυρου διαστημικού τηλεσκοπίου.Ωστόσο με μάζα περίπου 100 εκατομμύρια φορές αυτήν του Ήλιου δεν υπάρχει τίποτα “μικρό” σε αυτή τη μαύρη τρύπα. Η ερευνητική ομάδα της έδωσε το ψευδώνυμο BiRD, από τα αρχικά του «Big Red Dot» (Μεγάλη Κόκκινη Κουκκίδα). Ένα κρυμμένο κοσμικό τέρας Οι μαύρες τρύπες δεν εκπέμπουν φως, αφού παγιδεύουν κάθε ακτινοβολία λόγω της τρομερής βαρύτητας τους. Όταν όμως περιβάλλονται από υλικό που καταβροχθίζουν, το αέριο αυτό θερμαίνεται και εκπέμπει έντονη ακτινοβολία, δημιουργώντας ένα κβάζαρ, ένα από τα πιο λαμπρά κοσμικά αντικείμενα στο Σύμπαν.Το φως από το BiRD ταξιδεύει προς τη Γη για 10 δισεκατομμύρια χρόνια. Το αντικείμενο εντοπίστηκε κοντά σε ένα ήδη γνωστό κβάζαρ, το J1030+0524, που βρίσκεται 12,5 δισ. έτη φωτός μακριά. Η περιοχή αυτή του ουρανού έχει μελετηθεί εκτενώς από ερευνητές του Εθνικού Ινστιτούτου Αστροφυσικής της Ιταλίας (INAF).Κατά την ανάλυση εικόνων και φασμάτων από το όργανο NIRCam του James Webb η ομάδα παρατήρησε μια ασυνήθιστα φωτεινή υπέρυθρη πηγή που δεν είχε εμφανιστεί ποτέ σε προηγούμενα δεδομένα ακτίνων Χ ή ραδιοκυμάτων. «Στο κατάλογο των πηγών του πεδίου εντοπίσαμε το BiRD: ένα φωτεινό, σημειακό αντικείμενο, που όμως δεν ήταν αστέρι και δεν υπήρχε στους καταλόγους ακτίνων Χ ή ραδιοκυμάτων» αναφέρει η Φεντερίκα Λοϊάκονο, επικεφαλής της ομάδας του INAF.Η φασματοσκοπική ανάλυση αποκάλυψε χαρακτηριστικές γραμμές υδρογόνου — ένδειξη ιονισμένου υδρογόνου — καθώς και γραμμές ηλίου. Αυτά τα «δακτυλικά αποτυπώματα» των στοιχείων επέτρεψαν στους επιστήμονες να υπολογίσουν την απόσταση και τη μάζα του αντικειμένου. «Από το φάσμα μπορέσαμε να εκτιμήσουμε τη μάζα της κεντρικής μαύρης τρύπας: περίπου 100 εκατομμύρια ηλιακές μάζες», πρόσθεσε η Λοϊάκονο. Οι μυστηριώδεις κουκκίδες Τα little red dots (LRDs) είναι πολύ συμπαγή αντικείμενα με παράξενες φασματικές ιδιότητες. Υπάρχουν αρκετές θεωρίες για το τι ακριβώς είναι. Ίσως πρόκειται για «μαύρες τρύπες-άστρα» (black hole stars), μια προτεινόμενη νέα κατηγορία ουράνιων σωμάτων. Ίσως είναι «σπόροι» υπερμεγέθων μαύρων τρυπών, δηλαδή πρώιμα στάδια στη δημιουργία τους.Το παράδοξο είναι ότι αν όντως πρόκειται για μαύρες τρύπες που τρέφονται, θα έπρεπε να εκπέμπουν ισχυρή ακτινοβολία Χ, κάτι που δεν παρατηρείται ούτε στο BiRD ούτε στα υπόλοιπα LRDs. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι αυτές οι μαύρες τρύπες είναι περιβεβλημένες από πυκνά νέφη σκόνης και αερίου που απορροφούν τις ακτίνες Χ, επιτρέποντας μόνο στο υπέρυθρο φως να διαφεύγει — ακριβώς το φως που ανιχνεύει το James Webb. Ένα νέο κομμάτι στο παζλ των υπερμεγέθων μαύρων τρυπών Μέχρι το BiRD, μόνο δύο άλλες μικρές κόκκινες κουκκίδες με παρόμοιο φάσμα είχαν ανακαλυφθεί σε αυτή την κοσμική απόσταση. «Συγκρίνοντας τα χαρακτηριστικά τους —τις γραμμές εκπομπής, την απορρόφηση, τη μάζα της μαύρης τρύπας και την πυκνότητα του αερίου— βρήκαμε έντονες ομοιότητες. Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι το BiRD ανήκει στην ίδια οικογένεια με τα little red dots» εξηγεί η Λοϊάκονο.Η ανακάλυψη αυτή υποδηλώνει ότι τα LRDs ήταν ακόμα πολυάριθμα κατά το κοσμικό μεσημέρι, ενώ προηγουμένως πιστευόταν ότι είχαν εξαφανιστεί σε εκείνη την εποχή (περίπου 11 δισ. χρόνια πριν). «Η πρόκληση τώρα είναι να μελετήσουμε περισσότερα κοντινά LRDs, ώστε να αποκτήσουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα. Το JWST άνοιξε ένα εντελώς νέο σύνορο στην εξωγαλαξιακή αστροφυσική, αποκαλύπτοντας αντικείμενα των οποίων την ύπαρξη δεν φανταζόμασταν καν και είμαστε μόλις στην αρχή αυτής της περιπέτειας» κατέληξε η Λοϊάκονο. Η έρευνα της ομάδας δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Astronomy & Astrophysics». https://www.naftemporiki.gr/techscience/2031957/gigantia-mayri-trypa-apo-tin-epochi-toy-kosmikoy-mesimerioy-anakalypse-to-james-webb/