Εκτοξεύτηκε ο πρώτος ιδιωτικός επιστημονικός δορυφόρος (βίντεο) Θα μελετά εξωπλανήτες αλλά και τις επιπτώσεις αστρικών εκλάμψεων. Ο πρώτος ιδιωτικός δορυφόρος διαστημικής επιστήμης που προορίζεται να μελετήσει τον αντίκτυπο των εκλάμψεων από άστρα εκτοξεύτηκε στο Διάστημα και βρίσκεται πλέον σε τροχιά, ανακοίνωσε η εταιρεία πίσω από την αποστολή.Η Blue Skies Space, μια εταιρεία διαστημικών επιστημονικών δεδομένων με έδρα το Λονδίνο, ανέφερε ότι ο δορυφόρος, που έχει μέγεθος αντίστοιχο με αυτό ενός φούρνου μικροκυμάτων και ονομάζεται Mauve, είναι εξοπλισμένος με ένα μικροσκόπιο και θα παρατηρεί αστρικές εκλάμψεις και εξωπλανήτες. Η Blue Skies Space θα μοιράζεται τα δεδομένα που θα συλλέγει ο Mauve με ερευνητικά ιδρύματα που συμμετέχουν στην υπηρεσία συνδρομής της, συμπεριλαμβανομένων των πανεπιστημίων της Βοστώνης και της Κολούμπια.«Ο Mauve θα ανοίξει ένα νέο παράθυρο στη μελέτη της αστρικής δραστηριότητας η οποία μέχρι τώρα ήταν σε μεγάλο βαθμό κρυμμένη. Παρατηρώντας τα άστρα στο υπεριώδες φως σε μήκη κύματος που δεν μπορούν να μελετηθούν από τη Γη θα αποκτήσουμε βαθύτερη κατανόηση του πως συμπεριφέρονται τα άστρα και πως οι εκλάμψεις τους μπορεί να επηρεάζουν το περιβάλλον των εξωπλανητών που τα περιβάλλουν. Τα παραδοσιακά επίγεια τηλεσκόπια απλώς δεν μπορούν να συλλάβουν αυτές τις πληροφορίες, επομένως ένας δορυφόρος όπως ο Mauve είναι κρίσιμος για την πρόοδο της γνώσης μας. Το όραμά μας είναι να κάνουμε τα δεδομένα της διαστημικής επιστήμης όσο το δυνατόν πιο προσβάσιμα»δήλωσε η καθηγήτρια Τζιοβάννα Τινέτι, επικεφαλής επιστήμονας της Blue Skies Space. Ο εικονιζόμενος δορυφόρος Mauve θα μελετά αστρικά φαινόμενα και πλανήτες. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2040317/ektoxeytike-o-protos-idiotikos-epistimonikos-doryforos-vinteo/

Το James Webb έκανε «υπερηχογράφημα» σε άστρα… έμβρυα. Το πανίσχυρο διαστημικό τηλεσκόπιο ρίχνει φως στους μηχανισμούς γέννησης των άστρων. Χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb οι αστρονόμοι ανίχνευσαν απροσδόκητη υπεριώδη ακτινοβολία υψηλής ενέργειας γύρω από πέντε νεογέννητα άστρα, οι αποκαλούμενοι πρωτοαστέρες, στο μοριακό νέφος γέννησης άστρων του Οφιούχου. Η ανακάλυψη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Astronomy & Astrophysics» αυτή θα μπορούσε να οδηγήσει σε αλλαγή των μοντέλων των αστρονόμων για τον σχηματισμό άστρων.Οι πρωτοαστέρες αντιπροσωπεύουν το αρχικό στάδιο της ζωής ενός άστρου μετά τον σχηματισμό του από την κατάρρευση πυκνών τμημάτων αερίου και σκόνης μέσα σε μοριακά νέφη. Παραμένουν περιβαλλόμενοι από τα υλικά από τα οποία σχηματίζονται και από τα οποία αντλούν μάζα. Αυτή η διαδικασία συλλογής μάζας συνεχίζεται μέχρι ο πρωτοαστέρας να γίνει αρκετά ογκώδης ώστε να αρχίσει η σύντηξη υδρογόνου σε ήλιο στον πυρήνα του, η διαδικασία που χαρακτηρίζει ένα «ενήλικο» άστρο κύριας ακολουθίας.«Θέλαμε να εξετάσουμε πιο προσεκτικά τους πρωτοαστέρες, νεαρά άστρα που εξακολουθούν να σχηματίζονται βαθιά μέσα στα μητρικά τους μοριακά νέφη. Καθώς οι πρωτοαστέρες συσσωρεύουν μάζα, εκτοξεύουν μέρος αυτής προς τα έξω με τη μορφή πιδάκων» αναφέρει ο Ιάσων Σκρέτας ερευνητής στο Ινστιτούτο Αστρονομίας Μαξ Πλανκ.Η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι για να κατανοήσουν αυτά τα ισχυρά εκροϊκά ρεύματα από νεογέννητα άστρα, οι επιστήμονες πρέπει να λάβουν υπόψη την υπεριώδη ακτινοβολία.«Αυτό είναι το πρώτο σοκ. Τα νεαρά άστρα δεν είναι ικανά να αποτελούν πηγή ακτινοβολίας· δεν μπορούν να την “παράγουν”. Άρα δεν θα έπρεπε να την περιμένουμε. Κι όμως δείξαμε ότι υπεριώδης ακτινοβολία εμφανίζεται κοντά στους πρωτοαστέρες. Από πού προέρχεται; Ποια είναι η πηγή της: εσωτερική ή εξωτερική; Αποφασίσαμε να το διερευνήσουμε» λέει η Αγκάτα Κάρσκα από το Center for Modern Inter-disciplinary Technologies του Πανεπιστημίου Κοπέρνικου στο Τορούν της Πολωνίας. Άστρα που κάνουν… νερά Για την έρευνα αυτή οι ερευνητές έστρεψαν το James Webb προς το μοριακό νέφος του Οφιούχου στον αστερισμό του Οφιούχου. Βρίσκεται περίπου 450 έτη φωτός από τη Γη και φιλοξενεί πολλά νεαρά, θερμά άστρα τύπου Β που εκπέμπουν ισχυρή υπεριώδη ακτινοβολία.Αυτό επέτρεψε στην ομάδα να κάνει λεπτομερείς παρατηρήσεις πέντε πρωτοαστέρων οι οποίοι βρίσκονται σε διαφορετικές αποστάσεις από αυτά τα ογκώδη άστρα. Ιδιαίτερα, οι επιστήμονες ενδιαφέρονταν για εκπομπές από μοριακό υδρογόνο.Το μοριακό υδρογόνο αποτελούμενο από δύο άτομα υδρογόνου είναι το πιο άφθονο μόριο στο Σύμπαν. Δεν μπορεί να παρατηρηθεί από επίγεια τηλεσκόπια λόγω της ατμόσφαιρας της Γης αλλά είναι δύσκολο να εντοπιστεί και από το Διάστημα επειδή η θερμοκρασία των μοριακών νεφών είναι πολύ χαμηλή ώστε να διεγείρει αυτά τα μόρια.Ωστόσο όταν οι εκροές από νεαρά άστρα χτυπούν τα γύρω μοριακά νέφη δημιουργούνται κρουστικά κύματα που θερμαίνουν την ύλη και κάνουν το μοριακό υδρογόνο να εκπέμπει χαρακτηριστικά ίχνη τα οποία μπορεί να εντοπίσει το James Webb με τα προηγμένα του όργανα.   Οι πιθανές πηγές Οι παρατηρήσεις του τηλεσκοπίου έδειξαν καθαρά στους ερευνητές ότι υπεριώδης ακτινοβολία υπάρχει γύρω από τους πρωτοαστέρες στον Οφιούχο. Όμως το μεγάλο ερώτημα είναι: από πού προέρχεται;Μία πιθανή πηγή είναι διεργασίες που λαμβάνουν χώρα ακριβώς γύρω από τους πρωτοαστέρες όπως τα κρουστικά κύματα που προκαλούνται όταν υλικό από το μοριακό νέφος πέφτει πάνω στον πρωτοαστέρα. Εναλλακτικά η ακτινοβολία μπορεί να παράγεται από κρουστικά κύματα κατά μήκος του πίδακα υλικού που εκτοξεύουν αυτά τα «άτακτα» νεογέννητα άστρα.Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι η υπεριώδης ακτινοβολία προέρχεται από γειτονικά μεγάλα άστρα τα οποία λούζουν τους πρωτοαστέρες με το φως τους. Για να αποκλείσουν αυτή την εξωτερική πηγή οι ερευνητές εξέτασαν τις ιδιότητες των γύρω άστρων και τις αποστάσεις τους από τους πρωτοαστέρες. Στη συνέχεια, έλαβαν υπόψη την ικανότητα της σκόνης που περιβάλλει τους πρωτοαστέρες να απορροφά την υπεριώδη ακτινοβολία και να την επανεκπέμπει σε μεγαλύτερα μήκη κύματος.«Χρησιμοποιώντας αυτές τις δύο μεθόδους, δείξαμε ότι η υπεριώδης ακτινοβολία, από άποψη εξωτερικών συνθηκών, διαφέρει σημαντικά μεταξύ των πρωτοαστέρων μας και επομένως θα έπρεπε να βλέπουμε διαφορές στις μοριακές εκπομπές», δήλωσε ο Σκρέτας. «Όπως αποδεικνύεται, δεν τις βλέπουμε».Αυτό σήμαινε ότι η ομάδα μπορούσε να απορρίψει εξωτερικές πηγές, όπως τα γειτονικά άστρα. «Μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι η υπεριώδης ακτινοβολία υπάρχει στην περιοχή του πρωτοαστέρα, καθώς αναμφίβολα επηρεάζει τις μοριακές γραμμές που παρατηρούμε. Επομένως, η προέλευσή της πρέπει να είναι εσωτερική» λέει η Κάρσκα.Οι ερευνητές θα συνεχίσουν να μελετούν τις παρατηρήσεις του James Webb όχι μόνο για το αέριο και τους πρωτοαστέρες του μοριακού νέφους του Οφιούχου αλλά και για τη σκόνη και τον πάγο σε αυτή την περιοχή. Στόχος είναι να φτάσουν στη ρίζα της ανεξήγητης υπεριώδους ακτινοβολίας γύρω από αυτά τα αντικείμενα. Στην φωτογραφία εικονίζεται το μοριακό νέφος του Οφιούχου. https://www.naftemporiki.gr/techscience/2040664/to-james-webb-ekane-yperichografima-se-astra-emvrya/

To James Webb είδε την τεράστια μαύρη τρύπα του γαλαξία μας να φλέγεται (βίντεο) Εντυπωσιακές παρατηρήσεις από εξωτικά κοσμικά φαινόμενα. Αστρονόμοι χρησιμοποίησαν το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb για να παρατηρήσουν εκλάμψεις από τον Τοξότη Α*, την υπερμεγέθη μαύρη τρύπα στο κέντρο του Γαλαξία μας που έχει μάζα περίπου 4 εκατ. φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου.Η νέα μοντελοποίηση αυτών των παρατηρήσεων μπορεί να βοηθήσει τους επιστήμονες να κατανοήσουν πώς οι μαύρες τρύπες παράγουν αυτές τις εκλάμψεις και να αποκαλύψει τον ρόλο των μαγνητικών πεδίων στη διαμόρφωση της ύλης γύρω από αυτά τα κοσμικά μεγαθήρια. Η ερευνητική ομάδα παρατήρησε για πρώτη φορά εκλάμψεις από τον Τοξότη Α* στο μέσο υπέρυθρο φάσμα. Οι εκλάμψεις έχουν παρατηρηθεί τακτικά σε κοντινό υπέρυθρο και σε άλλα μήκη κύματος φωτός με κάθε παρατήρηση να δίνει διαφορετική εικόνα της ίδιας έκλαμψης.Αυτό συμβαίνει επειδή οι αλλαγές που υφίσταται μια εκλάμψη μιας μαύρης τρύπας μετά την εκτόξευσή της και πριν εξασθενήσει δεν εμφανίζονται σε όλα τα μήκη κύματος. Έτσι οι παρατηρήσεις μιας έκλαμψης σε διαφορετικά μήκη κύματος βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών εκτόξευσης και των χρονικών κλιμάκων εξέλιξής της.Μέχρι πρόσφατα όμως, οι παρατηρήσεις στο μέσο υπέρυθρο ήταν ένα κενό σε αυτό το κοσμικό παζλ. Οι νέες παρατηρήσεις του James Webb που μελέτησε και μοντελοποίησε η ερευνητική ομάδα γεφυρώνουν αυτό το κενό στο φάσμα των εκλάμψεων του Sgr A* ανάμεσα στο υπέρυθρο και τα ραδιοκύματα.«Τα δεδομένα στο μέσο υπέρυθρο είναι συναρπαστικά γιατί χάρη στα νέα δεδομένα του James Webb μπορούμε να καλύψουμε το κενό μεταξύ των ραδιοκυμάτων και του κοντινού υπέρυθρου που μέχρι τώρα ήταν μια ‘τεράστια τρύπα’ στο φάσμα του Toj;oth A*. Από τη μια η έκλαμψη στο μέσο υπέρυθρο μοιάζει με μια τυπική κοντινή υπέρυθρη έκλαμψη οπότε τώρα γνωρίζουμε ότι οι εκλάμψεις συμβαίνουν και σε αυτό το φάσμα και αυτό δεν είναι καθόλου αυτονόητο,γιατί για παράδειγμα η ραδιομεταβλητότητα φαίνεται πολύ διαφορετική και δεν βλέπουμε εμφανείς κορυφές εκλάμψεων στη φωτεινότητα» λέει ο Σεμπαστιάνο φον Φέλλενμπεργκ από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για την Ραδιοαστρονομία στη Βόννη της Γερμανίας,Επιπλέον για πρώτη φορά η ομάδα παρατήρησε την πηγή σε τέσσερα διαφορετικά μήκη κύματος ταυτόχρονα με ένα όργανο επιτρέποντάς τους να μετρήσουν τον λεγόμενο φασματικό δείκτη στο μέσο υπέρυθρο. Η ενέργεια Οι μαύρες τρύπες έχουν ένα μοναδικό χαρακτηριστικό, την περιοχή που ονομάζεται «ορίζοντας γεγονότων» όπου η βαρυτική επίδραση είναι τόσο ισχυρή που ούτε το φως δεν μπορεί να δραπετεύσει.Ωστόσο, η κεντρική υπερμεγέθης μαύρη τρύπα του γαλαξία μας εκπέμπει τακτικά εκλάμψεις φωτός. Η αιτία αυτών των αποβολών ενέργειας δεν είναι πλήρως γνωστή αλλά οι προσομοιώσεις υποδεικνύουν ότι μπορεί να οφείλονται σε αλληλεπιδράσεις των γύρω μαγνητικών πεδίων. Όταν οι γραμμές του μαγνητικού πεδίου συνδέονται απελευθερώνεται τεράστια ποσότητα ενέργειας, η οποία με τη σειρά της εκλύει ακτινοβολία σύγχροτρον, ένα ηλεκτρομαγνητικό κύμα που εκπέμπεται από φορτισμένα σωματίδια,.Η αλλαγή του φασματικού δείκτη του Τοξότη A* κατά τη διάρκεια της εκλάμψης αποκάλυψε στην ομάδα ότι συμβαίνει «συγχροτρονική ψύξη» γύρω από την τρύπα. Η συγχροτρονική ψύξη συμβαίνει όταν τα ηλεκτρόνια υψηλής ταχύτητας χάνουν ενέργεια εκπέμποντας την εν λόγω ακτινοβολία η οποία τροφοδοτεί τις παρατηρούμενες εκπομπές στο μέσο υπέρυθρο.Ο φον Φέλλενμπεργκ εξήγησε ότι χωρίς παρατηρήσεις υψηλής ευαισθησίας σε πολλαπλά μήκη κύματος αυτή η συμπεριφορά δεν είχε επιβεβαιωθεί πριν. «Το ενδιαφέρον είναι ότι η ταχύτητα αυτής της ψύξης εξαρτάται από την ένταση του μαγνητικού πεδίου, και τώρα μπορούμε να την μετρήσουμε για την εκάστοτε εκλάμψη.»Η νέα μέθοδος προσδιορισμού της έντασης του μαγνητικού πεδίου είναι ιδιαίτερα χρήσιμη καθώς είναι «καθαρή», χωρίς να απαιτούνται πολλές παραδοχές, κάτι σημαντικό για θεωρητικά μοντέλα του Sgr A* όπου η ένταση του μαγνητικού πεδίου είναι κρίσιμη.Οι επιστήμονες τόνισαν ότι αυτές οι παρατηρήσεις δεν θα ήταν δυνατές χωρίς το JWST και ιδιαίτερα τη λειτουργία Μέσης Ανάλυσης Φασματογράφου (MRS) του Οργάνου Μέσου Υπέρυθρου (MIRI). Όπως εξήγησε ο φον Φέλλενμπεργκ, «Για να επιτευχθεί τόσο υψηλή ευαισθησία στο μέσο υπέρυθρο, χρειάζεται να πάμε στο διάστημα, καθώς η ατμόσφαιρα παρεμβαίνει στις επίγειες παρατηρήσεις σε αυτό το μήκος κύματος. Επιπλέον, το MIRI/MRS είναι το πρώτο όργανο που δίνει τόσο ευρύ φάσμα για τον Sgr A*, κάτι απαραίτητο για τη μέτρηση του φασματικού δείκτη, οπότε πρόκειται για διπλό πλεονέκτημα!» Καλλιτεχνική απεικόνιση των εκλάμψεων στον Τοξότη Α https://www.naftemporiki.gr/techscience/2040043/to-james-webb-eide-ti-terastia-mayri-trypa-toy-galaxia-mas-na-flegetai-vinteo/