Ηλιακό Σύστημα.

[Δροσος Γεωργιος]

Υπάρχει πλανήτης που μοιάζει με τη Γη στη μακρινή ζώνη Kuiper;

Ένας πλανήτης σαν τη Γη, αλλά παγωμένος, μπορεί να κρύβεται μέσα στο Ηλιακό μας Σύστημα

Η Ζώνη Kuiper βρίσκεται στις παρυφές του ηλιακού μας συστήματος

Την ύπαρξη ενός νέου πλανήτη «όμοιο με τη Γη» και μάλιστα αρκετά κοντά σε μας προβλέπουν Ιάπωνες αστρονόμοι. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο νέος πλανήτης κρύβεται στη Ζώνη Κάιπερ -γι’ αυτό και αποκαλείται πλανήτης της Ζώνης Kuiper (KBP)- η οποία απέχει έως και 500 αστρονομικές μονάδες από τον ήλιο, 500 φορές την απόσταση μεταξύ Γης και Ήλιου.Η Ζώνη Κάιπερ είναι ένας δακτύλιος αντικειμένων σε σχήμα ντόνατς και εκτείνεται ακριβώς πέρα από τη τροχιά του Ποσειδώνα.Ο KBP είναι έως και τρεις φορές πιο μεγάλος από τη Γη, λένε οι ειδικοί, αλλά οι θερμοκρασίες είναι πιθανώς πολύ χαμηλές για να διατηρήσουν τη ζωή, όπως τη γνωρίζουμε.Η μελέτη διεξήχθη από την Patryk Sofia Lykawka του Πανεπιστημίου Kindai στην Οσάκα της Ιαπωνίας και τον Takashi Ito του Εθνικού Αστρονομικού Παρατηρητηρίου της Ιαπωνίας στο Τόκιο [Is There an Earth-like Planet in the Distant Kuiper Belt?].«Προβλέπουμε την ύπαρξη ενός πλανήτη σαν τη Γη», λένε στο στην έρευνά τους, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «The Astronomical Journal».«Είναι εύλογο ότι ένα αρχέγονο πλανητικό σώμα θα μπορούσε να επιβιώσει στη μακρινή Ζώνη Kuiper ως KBP, καθώς πολλά τέτοια σώματα υπήρχαν στο πρώιμο ηλιακό σύστημα».Είναι γνωστό ότι η Ζώνη Kuiper περιέχει εκατομμύρια παγωμένα αντικείμενα, που αναφέρονται ως trans-Neptunian αντικείμενα (TNOs), ακριβώς επειδή βρίσκονται πέρα από τον Ποσειδώνα.Τα TNO πιστεύεται ότι είναι ό,τι έχει απομείνει από το σχηματισμό του ηλιακού συστήματος και αποτελείται από μείγματα πετρωμάτων, άμορφου άνθρακα και πτητικών πάγων όπως το νερό και το μεθάνιο.«Οι τροχιές των TNO μπορούν να υποδεικνύουν την ύπαρξη ενός μη ανακαλυφθέντος πλανήτη στο εξωτερικό ηλιακό σύστημα», λέει η ιαπωνική ομάδα.«Αυτά τα σώματα βράχου και πάγου είναι τα υπολείμματα του σχηματισμού πλανητών στο εξωτερικό ηλιακό σύστημα». Η ομάδα παρατήρησε ότι ορισμένα από αυτά τα αντικείμενα έχουν «ιδιαίτερες τροχιές» που υποδηλώνουν ότι επηρεάζονται βαρυτικά από κάτι μεγαλύτερο κοντά.Η ζώνη έχει επίσης έναν σημαντικό πληθυσμό αντικειμένων υψηλής κλίσης – αυτά με μεγάλη κλίση καθώς περιφέρονται γύρω από τον ήλιο. Οι προσομοιώσεις υπολογιστή πρότειναν ότι ο υποθετικός πλανήτης KBP θα μπορούσε να είναι υπεύθυνος για αυτά τα αποτελέσματα.«Καθορίσαμε ότι ένας πλανήτης που μοιάζει με τη Γη που βρίσκεται σε μια μακρινή και κεκλιμένη τροχιά μπορεί να εξηγήσει τρεις θεμελιώδεις ιδιότητες της μακρινής Ζώνης Kuiper», γράφουν.«[Πρόκειται] για έναν εξέχοντα πληθυσμό TNO με τροχιές πέρα από τη βαρυτική επιρροή του Ποσειδώνα, έναν σημαντικό πληθυσμό αντικειμένων υψηλής κλίσης και την ύπαρξη ορισμένων ακραίων αντικειμένων με περίεργες τροχιές».Οι ειδικοί σημειώνουν ότι περισσότερο προβλέπουν, παρά επιβεβαιώνουν την ύπαρξη του πλανήτη της Ζώνης Κάιπερ, καθώς θα απαιτηθεί περισσότερη έρευνα.

πηγή: https://www.in.gr/2023/09/03/b-science/space/enas-planitis-san-ti-gi-alla-pagomenos-mporei-na-kryvetai-mesa-sto-iliako-mas-systima

[Δροσος Γεωργιος]

Ανακαλύφθηκε πλανητικό σύστημα που φωτίζει την εξέλιξη του ηλιακού μας συστήματος.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του νέου πλανητικού συστήματος. πηγή φωτό (Tedi Vick)

Πρόκειται για ένα σύστημα με εξωπλανήτες που έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.Σε απόσταση περίπου 815 ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό του Δράκου βρίσκεται ένα άστρο με τη κωδική ονομασία Το TOI-4600. Πρόκειται για ένα τύπο ερυθρού νάνου που οι επιστήμονες αναφέρουν ως «πρώιμο νάνο Κ». Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Astrophysical Journal Letters» διεθνής ερευνητική ομάδα παρουσιάζει την ανακάλυψη δύο πλανητών στο σύστημα αυτό με τη χρήση του διαστημικού τηλεσκοπίου TESS που είναι σχεδιασμένο να εντοπίζει εξωπλανήτες.Οι εξωπλανήτες έλαβαν την ονομασία TOI-4600b και TOI-4600c και κατά πάσα πιθανότητα είναι αέριοι γίγαντες σαν το Δία και τον Κρόνο. Ο εσωτερικός πλανήτης, TOI-4600b, είναι 6,8 φορές μεγαλύτερος από το Δία και έχει περίοδο τροχιάς 83 ημερών. Τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι ο εξωπλανήτης μπορεί να μην είναι αμιγώς αερίου αλλά ένα μείγμα αερίου και πάγου.Ο εξωτερικός πλανήτης, TOI-4600c, έχει περίπου δέκα φορές μεγαλύτερη ακτίνα από αυτή του Δία και περίοδο τροχιάς 483 ημέρες.Η ανακάλυψη θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική επειδή  αυτοί οι δύο εξωπλανήτες γεφυρώνουν το χάσμα ανάμεσα στους θερμούς (Δία και Κρόνο) και τους πολύ ψυχρότερους γίγαντες αερίων (Ποσειδώνα και Ουρανό) του ηλιακού μας συστήματος.Η απόσταση μεταξύ των δύο πλανητών, η οποία είναι περίπου η ίδια με το διάστημα μεταξύ του Ερμή και του Άρη, υποδηλώνει ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν άλλοι πλανήτες στο σύστημα και η ερευνητική ομάδα θα συνεχίσει την εξερεύνηση του συστήματος σε μια προσπάθεια να τους εντοπίσει. Η μελέτη αυτού του πλανητικού συστήματος αυτό μπορεί σύμφωνα με τους ερευνητές να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση του ηλιακού μας συστήματος και γενικότερα με τον σχηματισμό πλανητικών συστημάτων.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1510153/anakalyfthike-planitiko-systima-poy-fotizei-tin-exelixi-toy-iliakoy-mas-systimatos/

 

 

[Δροσος Γεωργιος]

Σπάνιο βαρυτικό φαινόμενο «υποδύεται» τον μυστηριώδη Πλανήτη X του ηλιακού μας συστήματος.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του Πλανήτη X (πηγή φωτό NASA.JPL/Caletch)

Νέα μελέτη και θεωρία για τον πλανήτη που πιστεύεται ότι υπάρχει πέρα από τον Ποσειδώνα αλλά αδυνατούμε να εντοπίσουμε.Τον Ιανουάριο του 2016 δύο αστρονόμοι του φημισμένου Πανεπιστημίου Caltech στις ΗΠΑ, οι Μάικλ Μπράουν και Κόνσταντιν Μπάτιγκιν, ανακοίνωσαν πως οι τροχιές έξι διαστημικών σωμάτων που κινούνται στα βάθη του ηλιακού μας συστήματος υποδεικνύουν την ύπαρξη ενός ακόμη πλανήτη. Σύμφωνα με τους ερευνητές ο πλανήτης αυτός που βρίσκεται πιο μακριά από τον Ποσειδώνα έχει μέγεθος τουλάχιστον δέκα φορές μεγαλύτερο από αυτό της Γης.Η επιστημονική κοινότητα προσπαθεί έκτοτε με όλα τα διαθέσιμα μέσα να εντοπίσει αυτόν τον πλανήτη που έχει λάβει τις ονομασίες «Πλανήτης X» και «Πλανήτης 9» αλλά παρά το (υποτιθέμενο) μεγάλο του μέγεθος δεν έχει καταστεί εφικτός ο εντοπισμός του και οι θεωρίες τόσο για την ύπαρξη του όσο και για το τι μπορεί να βρίσκεται σε εκείνη την περιοχή που δημιουργεί τα κοσμικά φαινόμενα που δημιουργούν αυτό το μυστήριο αυξάνονται.Έχουν πραγματοποιηθεί πολλές μελέτες για αυτόν τον πλανήτη με διαφόρων ειδών αποτελέσματα, μια που παρουσιάστηκε πριν από έξι μήνες ανέφερε ότι ο πλανήτης Χ είναι πιθανό να διαθέτει 20 δορυφόρους. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «The Astronomical Journal» ρίχνει στο τραπέζι μια νέα προσέγγιση του ζητήματος σύμφωνα με την οποία δεν εντοπίζουμε τον Πλανήτη Χ επειδή πολύ απλά δεν υπάρχει και τα φαινόμενα που υποδεικνύουν την ύπαρξη του είναι μια εναλλακτική μορφή βαρύτητας που σύμφωνα με τους ερευνητές που υπογράφουν την μελέτη «υποδύεται» τον πλανήτη μπερδεύοντας τους αστρονόμους.Πιο συγκεκριμένα οι ερευνητές κατέληξαν στα συμπεράσματα τους μελετώντας τα φαινόμενα στην επίμαχη περιοχή που θεωρητικά βρίσκεται ο Πλανήτης Χ όχι με το καθιερωμένο μοντέλο για την βαρύτητα που βασίζεται στις θεωρίες του Νεύτωνα και του Αϊνστάιν αλλά στην αποκαλούμενη Τροποποιημένη Νευτώνεια Δυναμική (Modified Newtonian dynamics -MOND) η οποία μελετά τα βαρυτικά φαινόμενα χωρίς την υποχρεωτική παρουσία της σκοτεινής ύλης, τη μυστηριώδη αόρατη ύλη που η κρατούσα κοσμολογική θεωρία αναφέρει ως την ύλη από την οποία αποτελείται περίπου το 30% της υλοενέργειας (ύλη-ενέργεια) του Σύμπαντος. Η MOND χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια σε μελέτες που σχετίζονται με την συμπεριφορά των γαλαξιών και τα φαινόμενα που παράγονται σε αυτούς.«Η MOND είναι ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για την εξήγηση παρατηρήσεων σε γαλαξιακό επίπεδο. Ποτέ δεν περίμενα ότι θα μπορεί η MOND να βει εφαρμογή στις εξωτερικές περιοχές του ηλιακού μας συστήματος» αναφέρει ο Χαρς Μάθουρ, θεωρητικός φυσικός του Πανεπιστημίου Case Western Reserve στο Οχάιο, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.«Θα ενθουσιαζόμουν με την ιδέα ότι αυτό που πιστεύουμε ότι είναι ο Πλανήτης Χ είναι στην πραγματικότητα ένα νέο είδος φυσικής αλλά υποπτεύομαι ότι οι πιθανότητες αυτό να ισχύει είναι πολύ μικρές. Πιθανότατα αυτό που υπάρχει εκεί είναι ένας συμβατικός πλανήτης» δήλωσε ο Μάικλ Μπράουν.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1525958/spanio-varytiko-fainomeno-ypodyetai-ton-mystiriodi-planiti-x-toy-iliakoy-mas-systimatos/

[Δροσος Γεωργιος]

Νέες ενδείξεις για την ύπαρξη του υποθετικού «πλανήτη 9.

Ανάλυση της κίνησης αντικειμένων πέρα από την τροχιά του Πλούτωνα ενισχύει τις υποψίες.

Νέα μελέτη που βασίστηκε σε μαθηματικά μοντέλα προσφέρει τις «ισχυρότερες μέχρι σήμερα στατιστικές ενδείξεις» για την ύπαρξη ενός μεγάλου, άγνωστου πλανήτη πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα.Η ιδέα του υποθετικού «Πλανήτη 9» κυκλοφορεί από το 2015, όταν μια ομάδα του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια (Caltech) εντόπισε έναν αριθμό σωμάτων που κινούνταν σαν ομάδα πέρα από την τροχιά του Πλούτωνα, κοντά στην άκρη του Ηλιακού Συστήματος.Διατύπωσαν τότε την υπόθεση ότι τα αντικείμενα ομαδοποιήθηκαν λόγω της βαρυτικής έλξης ενός άγνωστου πλανήτη.Η νέα μελέτη, την οποία συνυπογράφουν οι ίδιοι ερευνητές του Caltech, δείχνει τώρα να ενισχύει τις υποψίες.

Ανακαλύπτοντας πλανήτες

Πώς γίνεται όμως να κρύβεται ένας ολόκληρος πλανήτης στην κοσμική γειτονιά μας, την ώρα που οι αστρονόμοι ανακαλύπτουν χιλιάδες πλανήτες σε τροχιά γύρω από μακρινά άστρα;Οι πλανήτες εκτός του Ηλιακού Συστήματος, γνωστοί ως εξωπλανήτες, είναι γενικά πιο εύκολο να εντοπιστούν, είτε επειδή κρύβουν ένα μέρος του φως του άστρου του καθώς περνούν από μπροστά του, είτε επειδή προκαλούν κλυδωνισμούς στην κίνηση του άστρου λόγω της βαρυτικής έλξης τους.Για την ανακάλυψη σωμάτων στο Ηλιακό Σύστημα χρησιμοποιούνται δύο τεχνικές: είτε η άμεση παρατήρησή τους στον ουρανό, είτε η ανίχνευση διαταραχών στην κίνηση άλλων σωμάτων λόγω βαρυτικής αλληλεπίδρασης.Οι επτά από τους οκτώ πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος ανακαλύφθηκαν με την πρώτη μέθοδο. Μοναδική εξαίρεση είναι ο Ποσειδώνας, ο οποίος εντοπίστηκε χάρη στον γάλλο μαθηματικό Ουρμπέν Λεβεριέ, ο οποίος παρατήρησε ότι η τροχιά του πλανήτη Ουρανού ήταν διαφορετική από ό,τι προέβλεπε η νευτώνεια φυσική. Υπέθεσε τότε ότι η απόκλιση οφειλόταν στην παρουσία ενός άγνωστου πλανήτη και προέβλεψε τη θέση τους.

Προσομοιώσεις

Στη νέα μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν μακρινά αντικείμενα που διασταυρώνονται με την τροχιά του  Ποσειδώνα και δεν πλησιάζουν τον Ήλιο σε απόσταση μικρότερη των 15-30 αστρονομικών μονάδων (ΑU), όπου ένα ΑU ισούται με την απόσταση Γης-Ήλιου, περίπου 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα.Τα διαθέσιμα δεδομένα τροφοδοτήθηκαν σε υπολογιστικά μοντέλα με τα οποία πραγματοποιήθηκε μια σειρά προσομοιώσεων. Η ανάλυση έλαβε υπόψη τη βαρυτική επίδραση άστρων που περνούν μπροστά από τον Ήλιο, ακόμα και τη λεγόμενη «γαλαξιακή παλίρροια», όπως είναι γνωστή η βαρυτική επίδραση σωμάτων πέρα από το Ηλιακό Σύστημα.Οι προσομοιώσεις που εξηγούν καλύτερα τη συμπεριφορά των υπό εξέταση αντικειμένων είναι αυτές που περιλαμβάνουν έναν μακρινό αλλά μεγάλο πλανήτη, αναφέρει η ομάδα σε μελέτη που έχει γίνει δεκτή για δημοσίευση στο Astrophysical Journal Letters και είναι διαθέσιμη ως προδημοσίευση στο αποθετήριο ArXiv.Η ανάλυση πάντως δεν υποδεικνύει πού μπορεί να κρύβεται ένα τέτοιο σώμα. Οι ερευνητές διευκρινίζουν επίσης ότι υπάρχουν εναλλακτικές εξηγήσεις που δεν μπορούν για την ώρα να αποκλειστούν.Επισημαίνουν ωστόσο ότι ο Πλανήτης 9, εφόσον υπάρχει, θα μπορούσε να εντοπιστεί από το Αστεροσκοπείο Vera Rubin που κατασκευάζεται στη Χιλή και αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία το 2025.

– https://www.in.gr/2024/04/25/in-science/space/planitis-9-nees-endeikseis-gia-yparksi-agnostou-megalou-somatos-sto-iliako-systima/

Διαβάστε επίσης: Where Is Planet Nine? Its Hiding Places Are Running Out

 

[Δροσος Γεωργιος]

Έτοιμο να σαλπάρει το διαστημικό ιστιοφόρο της NASA (βίντεο)

Αν όλα πάνε καλά σε λίγες μέρες θα ανοίξει τα πανιά του στο Διάστημα το σκάφος της NASA.

Θα δοκιμασθεί ένα νέο επαναστατικό σύστημα προώθησης.

 

Η NASA ετοιμάζεται να δοκιμάσει έναν νέο τρόπο πλοήγησης στο ηλιακό μας σύστημα. Πρόκειται για μια τεχνολογία που ονομάστηκε Advanced Composite Solar Sail System η οποία αξιοποιεί την προωθητική δύναμη του ηλιακού φωτός. Κατασκευάστηκε για αυτό τον σκοπό ένα διαστημικό ιστιοφόρο τα πανιά του οποίου δεν θα κινούνται με τον άνεμο (που δεν υπάρχει στο διαστημικό κενό) αλλά με τα φωτόνια.Πρόκειται για ένα μικροδορυφόρο τύπου CubSat που έχει προγραμματιστεί να εκτοξευτεί στις 24 Απριλίου με έναν πύραυλο της εταιρείας Rocket Lab Electron από το Launch Complex 1 της εταιρείας στη χερσόνησο Mahia της Νέας Ζηλανδίας.

Η απόσταση

Ο πύραυλος θα στείλει το ιστιοφόρο σε απόσταση περίπου χιλίων χλμ. πάνω από τη Γη απόσταση διπλάσια από αυτή που βρίσκεται ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός από τον πλανήτη μας. Για να δοκιμασθεί η απόδοση του συστήματος ο δορυφόρος πρέπει να βρίσκεται σε αρκετά μεγάλη απόσταση για να μην επηρεάζεται από την έλξη της Γης.Μετά από μια πολυσύνθετη αρχική φάση πτήσης, η οποία θα διαρκέσει περίπου δύο μήνες και θα περιλαμβάνει έλεγχο υποσυστημάτων ο δορυφόρος που έχει μέγεθος φούρνου μικροκυμάτων θα αναπτύξει το ανακλαστικό ηλιακό πανί του. Στη διάρκεια της δοκιμής θα πραγματοποιηθούν μια σειρά ελιγμοί που θα εκτελούνται από την πίεση του ηλιακού φωτός που θα επενεργεί στα ιστία του σκάφους.Η ιδέα της χρήσης διαστημικών ιστιοφόρων τα οποία θα σπρώχνει στο διαστημικό κενό η ακτινοβολία του Ήλιου με τρόπο ανάλογο που το κάνει στην Γη ο άνεμος έπεσε στο τραπέζι των διαστημικών υπηρεσιών πριν μια δεκαπενταετία. Με αυτόν τον τρόπο τα σκάφη αυτά θεωρητικά αποκτούν μια ανανεώσιμη πηγή κίνησης η οποία μάλιστα μπορεί να είναι εξαιρετικά υψηλών ταχυτήτων.Η σκέψη πίσω από τη δημιουργία τέτοιων σκαφών ήταν να ταξιδέψουν γρήγορα σε κοντινά αστρικά συστήματα και ειδικότερα στον Άλφα του Κενταύρου, το πιο κοντινό σε εμάς αστρικό σύστημα. Αργότερα προτάθηκε η χρήση δεσμών λέιζερ που θα πέφτουν πάνω στα ιστία αυτών των σκαφών και θα τα κινούν ακόμη πιο γρήγορα από ότι η ηλιακή ακτινοβολία. Τα τελευταία χρόνια έχουν προταθεί διαφόρων ειδών διαστημικά ιστιοφόρα που θα προσπαθήσουν να υλοποιήσουν αυτή την ιδέα.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1642522/etoimo-na-salparei-to-diastimiko-istioforo-tis-nasa/

[Δροσος Γεωργιος]

Που βρίσκεται η άκρη του ηλιακού μας συστήματος.

Τα εξωτερικά όρια του ηλιακού συστήματος δεν είναι τόσο ξεκάθαρα όσο νομίζουμε

Φέρνοντας στο μυαλό μας το ηλιακό σύστημα, βλέπουμε τον ήλιο στο κέντρο και μια αλληλουχία πλανητών να περιφέρονται γύρω από αυτόν. Σε κάποιο σημείο, ίσως τέσσερα με πέντε δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τον ήλιο, μια απόσταση περίπου ίση με την ‘ακτίνα’ της τροχιάς του Ποσειδώνα, θα μπορούσαμε να χαράξουμε μια νοητή κυκλική γραμμή και να πούμε πως οτιδήποτε βρίσκεται στο εσωτερικό της ανήκει στο ηλιακό μας σύστημα και ότι βρίσκεται πέρα από αυτή δεν ανήκει στο ηλιακό σύστημα. Όμως αυτό το φανταστικό όριο, δεν είναι μόνον αυθαίρετο. Είναι και λάθος.Πολύ πέρα από αυτό το όριο, υπάρχουν παγωμένα αστρονομικά αντικείμενα, τα επονομαζόμενα υπερ-ποσειδώνια αντικείμενα (Τrans-Neptunian Οbjects=TNOs), που εξακολουθούν να αλληλεπιδρούν βαρυτικά με τον ήλιο. Μερικά TNOs περιφέρονται γύρω από τον ήλιο σε έναν επίπεδο τόρο που ονομάζεται ζώνη Kuiper, και άλλα περιφέρονται πολύ πολύ πιο μακριά, σε μια σφαιρική περιοχή που ονομάζεται νέφος του Oort που εκτείνεται έως ένα τρισεκατομμύριο χιλιόμετρα γύρω από τον ήλιο μας. Σε αυτή την κλίμακα, ακόμη και οι εξωτερικοί πλανήτες που περιφέρονται γύρω από τον ήλιο φαίνονται να στριμώχνονται πολύ κοντά σ’ αυτόν.
Ο καθορισμός τέτοιων εξωτερικών ορίων εξαρτάται από το πώς ορίζουμε τι είναι το ηλιακό σύστημα και το τι υπάρχει έξω από αυτό.Tον Σεπτέμβριο του 2013, όταν το θρυλικό διαστημικό σκάφος Voyager 1 απείχε «μόλις» 19 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη, η NASA ανακοίνωσε ότι το διαστημόπλοιο είχε εισέλθει στο διαστρικό διάστημα από τον Αύγουστο του 2012. Εκείνη την εποχή, πολλοί άνθρωποι αναρωτήθηκαν αν το Voyager ξεπέρασε πράγματι τα όρια του ηλιακού μας συστήματος, θέτοντας για άλλη μία φορά το ερώτημα: που «τελειώνει» το ηλιακό σύστημα;Θεωρώντας τα TNOs της ζώνης Kuiper και του νέφους Oort μέρος του ηλιακού μας συστήματος, τότε θα μπορούσε να πει κανείς ότι το Voyager 1 βρισκόταν και εξακολουθεί να βρίσκεται ακόμα μέσα στο ηλιακό σύστημα. Επιπλέον, εξακολουθεί να βρίσκεται πιο κοντά στον ήλιο σε σχέση με τα περισσότερα TNOs στα μαύρα βάθη του διαστήματος.

Οι διαφωνίες προκύπτουν λόγω των δύο διαφορετικών τρόπων σκέψης για το πως ορίζεται το ηλιακό σύστημα:
● στην μια περίπτωση θεωρούμε την βαρυτική επίδραση του ήλιου που ασκείται στα αντικείμενα που περιφέρονται γύρω του, και
● στην άλλη θεωρούμε την μαγνητική του επίδραση, που φθάνει στο βαθύ διάστημα από τον ηλιακό του άνεμο.

.Θεωρώντας τον πρώτο τρόπο σκέψης, τα αντικείμενα που περιφέρονται γύρω από τον ήλιο εξαιτίας της βαρυτικής αλληλεπίδρασης με αυτόν, τα όρια του ηλιακού μας συστήματος καθορίζονται από το νέφος του Oort, που εκτείνεται έως 100.000 AU (αστρονομικές μονάδες) από τον ήλιο.Όμως ακολουθώντας το δεύτερο σκεπτικο, επιστήμονες της NASA, θεωρούν ότι τα Voyager 1 και 2 βρίσκονται ήδη στο διαστρικό διάστημα.Ο ηλιακός άνεμος είναι ένα ρεύμα υποατομικών σωματιδίων που ο ήλιος εκτοξεύει συνεχώς στο διάστημα. Ρέει μακριά από τον ήλιο με μεγάλη ταχύτητα, σχεδόν δύο εκατομμύρια χιλιόμετρα την ώρα, και αποτελείται από ηλεκτρόνια, πρωτόνια, νετρόνια και μερικούς βαρύτερους ατομικούς πυρήνες. Δεν είναι σαφές τι επιταχύνει τον άνεμο σε τόσο υψηλές ταχύτητες. Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι ο μαγνητισμός του ήλιου είναι η κινητήρια δύναμη, αλλά ο ακριβής μηχανισμός εξακολουθεί να μην είναι κατανοητός.Αν ο χώρος ήταν πραγματικά κενός, ο ηλιακός άνεμος θα επεκτεινόταν συνεχώς μέσα στον Γαλαξία μας, και επειδή κινείται με τόσο μεγάλη ταχύτητα, τελικά θα έβγαινε έξω κι από αυτόν. Αλλά το διάστημα δεν είναι κενό. Ο τεράστιος όγκος ανάμεσα στα άστρα στην πραγματικότητα περιέχει ύλη, πολύ αραιή: περίπου ένα υποατομικό σωματίδιο ανά κυβικό εκατοστό κατά μέσο όρο (αν και αυτό μπορεί να μεταβάλλεται, ανάλογα με το πού ακριβώς βρίσκεστε στο διάστημα). Ο αέρας που αναπνέετε αυτή τη στιγμή είναι περίπου 10 εκατομμύρια φορές πυκνότερος, επομένως η διαστρική ύλη είναι πράγματι αραιή, αλλά είναι αρκετή.Το πλάσμα των σωματιδίων μέσα στην ηλιόπαυση είναι ηλιακής προέλευσης, ενώ το πλάσμα των σωματιδίων έξω από την ηλιόπαυση είναι διαστρικής προέλευσης. Γιαυτό πολλοί αστρονόμοι θεωρούν ότι η ηλιόπαυση είναι το όριο του ηλιακού συστήματος και το διάστημα πέρα από την ηλιόπαυση αναφέρεται συχνά ως «διαστρικός χώρος». Δύο διαστημόπλοια μέχρι σήμερα έσπασαν το φράγμα της ηλιόπαυσης: το Voyager 1το 2012 και το Voyager 2 το 2018.Καθώς ο ηλιακός άνεμος εισχωρεί σ’ αυτό αραιό κοσμικό αέριο, χάνει την ορμή του, επιβραδύνεται και τελικά σταματά. Έτσι καθορίζεται η ηλιόπαυση, το εξωτερικό όριο της ηλιόσφαιρας, ο όγκος του διαστήματος που κυριαρχείται από τον ηλιακό άνεμο του ήλιου. Στην περιοχή της ηλιόπαυσης, η μαγνητική επιρροή του ήλιου μειώνεται και αυτή του διαστρικού μέσου – το διαστρικό υλικό – ενισχύεται.Αυτή ακριβώς είναι η μετάβαση που εντόπισε για πρώτη φορά το Voyager 1 το 2012. Αρκετές μετρήσεις έδειξαν ότι το διαστρικό μέσο κυριαρχούσε στην περιοχή του διαστήματος από το οποίο περνούσε το διαστημόπλοιο και ότι είχε αφήσει πίσω του την ηλιόσφαιρα. Έτσι, ενώ το Voyager 1 ήταν ακόμα καλά μέσα στο ηλιακό σύστημα (θεωρώντας ως όριο την ζώνη των ΤΝΟs), ο χώρος γύρω του επηρεαζόταν περισσότερο από τον ίδιο τον γαλαξία παρά από τον ήλιο. Παρά το όνομά της, η ηλιόσφαιρα δεν είναι σφαίρα, αλλά έχει ένα επίμηκες σχήμα, με το μπροστινό μέτωπο να απέχει περίπου 120 AU (αστρονομικές μονάδες) από τον ήλιο, ενώ δημιουργείται μια μακριά ουρά που εκτείνεται τουλάχιστον 350 AU από τον ήλιο, προς την αντίθετη κατεύθυνση.Ως συνήθως, όταν ασχολείστε με επιστημονικά ζητήματα, πρέπει να προσέχετε τον καθορισμό της ορολογίας σας. Το 2012-13, όταν προκλήθηκαν πολλές διχογνωμίες σχετικά με το Voyager 1, αν είχε ή όχι εγκαταλείψει το ηλιακό μας σύστημα και το κόμικ xkcd διασκέδασε αυτές τις διαφωνίες με την παρακάτω εικόνα:Η NASA αργότερα επιβεβαίωσε, μετά από επανεξέταση των δεδομένων της, ότι το διαστημόπλοιο είχε πράγματι εισέλθει στο διαστρικό διάστημα το 2012. Αλλά εκείνη την εποχή ήταν περίπλοκο και δύσκολο να οριστεί πού τελειώνει η ηλιόσφαιρα του ήλιου.H περίπτωση της ηλιόσφαιρας θυμίζει τον προβληματισμό για το που τελειώνει η γήινη ατμόσφαιρα της Γης και που αρχίζει το διάστημα. Και στις δύο περιπτώσεις, έχουμε να κάνουμε με ένα είδος ατμόσφαιρας, στην περίπτωση του ηλιακού συστήματος, την ηλιόσφαιρα που δημιουργείται από τον ηλιακό άνεμο. Η διαφορά εδώ είναι ότι η ατμόσφαιρα της Γης εξαφανίζεται σταδιακά με το υψόμετρο, μέχρι να ταυτιστεί με το σχεδόν κενό του διαστήματος, ενώ η ηλιόσφαιρα έχει ένα όριο. Αυτή η ουδέτερη ζώνη (για να δανειστούμε ένα ένα όρο από το Star Trek) είναι ευρεία, – δεκάδες δισεκατομμύρια χιλιόμετρα – αλλά είναι μικρή σε σύγκριση με το τεράστιο μέγεθος της ίδιας της ηλιόσφαιρας.Με το Voyager 1 να έχει περάσει εδώ και καιρό τη διαστρική έκδοση της γραμμής Kármán (τό όριο μεταξύ γήινης ατμόσφαιρας και διαστήματος), είναι σε καλό δρόμο προς τον Γαλαξία. Ακόμη και μετά από 46 χρόνια ταξιδιού, εξακολουθεί να σπάει τα όρια.

Καλλιτεχνική απεικόνιση που περιλαμβάνει τον Ήλιο, τους οκτώ πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος (Αφροδίτη, Γη, Άρης, Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας), την ζώνη των αστεροειδών (μεταξύ Άρη και Δία) και την ζώνη του Κάιπερ.

Το νέφος Oort (αριστερά) είναι πολύ μεγαλύτερο από το εσωτερικό ηλιακό σύστημα (δεξιά) ή τη ζώνη Kuiper (κέντρο)(Φωτ)

 

περισσότερες λεπτομέρειες: Phil Plait, «Where Does the Solar System End?» – https://www.scientificamerican.com/article/where-does-the-solar-system-end

[Δροσος Γεωργιος]

Τι είναι πλανήτης;

Η 24η Αυγούστου του 2006 ήταν μοιραία για τον Πλούτωνα, καθώς μετά από ανοιχτή ψηφοφορία που έγινε ανάμεσα σε χιλιάδες αστρονόμους, υποβιβάστηκε από την κατηγορία των πλανητών στην κατηγορία των Μετα-Ποσειδωνίων Αντικειμένων (Trans Neptunian Objects) ή για παρηγοριά στην κατηγορία των νάνων-πλανητών.Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης (IAU) το 2006, μετά από πολλές συζητήσεις και διαφωνίες, τελικά επικράτησαν τα ψηφίσματα 5Α και 6Α.
Το ψήφισμα 5A περιέχει τον βασικό καθορισμό της έννοιας «πλανήτης» και την ταξινόμηση – ονομασία των υπόλοιπων κοσμικών αντικειμένων του ηλιακού μας συστήματος. Σύμφωνα με αυτό τα κοσμικά αντικείμενα του ηλιακού μας συστήματος ταξινομούνται ως εξής:
(1) Σε πλανήτες, που είναι ουράνια σώματα τα οποία:
α) είναι σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο,
β) έχουν επαρκή μάζα ώστε λόγω της ιδιο-βαρύτητάς τους να βρίσκονται σε υδροστατική ισορροπία και επομένως να έχουν σχεδόν σφαιρικό σχήμα και
γ) έχουν συλλέξει – «καθαρίσει» – κατά μήκος της τροχιάς τους γύρω από τον Ήλιο όλα τα μικρο-σώματα (απομεινάρια του αρχικού υλικού από το οποίο προέκυψε το ηλιακό μας σύστημα). Με την τελευταία προϋπόθεση εξασφαλίζεται το γεγονός ότι ο κάθε πλανήτης είναι το κυρίαρχο βαρυτικά αντικείμενο στην τροχιά του. Για παράδειγμα, ο Πλούτωνας έχει 0,07 φορές τη μάζα των άλλων αντικειμένων στην τροχιά του, ενώ η Γη έχει 1,7 εκατομμύρια φορές τη μάζα των άλλων αντικειμένων στην τροχιά της.
(2) Σε νάνους πλανήτες, που είναι τα ουράνια σώματα για τα οποία ισχύουν τα (1α) και (1β) αλλά δεν ισχύει το (1γ). Επιπλέον δεν θα πρέπει να είναι δορυφόροι άλλων πλανητών.
(3) Στα «μικρά κοσμικά αντικείμενα του ηλιακού μας συστήματος«, (Small Solar – System Bodies) όπου ανήκουν τα υπόλοιπα κοσμικά αντικείμενα που είναι σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο (εκτός των δορυφόρων των πλανητών).Το ψήφισμα 6A αναφερόταν στο ότι ο Πλούτωνας χάνει τη θέση του ανάμεσα στους πλανήτες και χαρακτηρίζεται σύμφωνα με το ψήφισμα 5Α, ως νάνος πλανήτης και ότι αποτελούσε το μεγαλύτερο αντικείμενο των μετα-Ποσειδωνίων αντικειμένων.Όμως, από το 2006 τα πράγματα έχουν αλλάξει δραματικά με την πληθώρα των εξωπλανητών που έχουν ανακαλυφθεί. Μέχρι στις 25 Ιουλίου 2024 ανακαλύφθηκαν 5.741 εξωπλανήτες σε 4.285 πλανητικά συστήματα, με 960 από αυτά να έχουν περισσότερους από έναν πλανήτες. Έτσι, ο επιστημονικός ορισμός του πλανήτη του 2006, ο οποίος αναφέρεται σε αντικείμενα που περιφέρονται μόνο γύρω από τον δικό μας ήλιο, πρέπει να αλλάξει. Ο νέος ορισμός θα διευκρινίζει ότι το σώμα μπορεί να περιφέρεται γύρω από ένα ή περισσότερα άστρα, καφέ νάνους ή άλλα αστρικά υπολείμματα και θα θέτει τα όρια μάζας που πρέπει να ισχύουν για τους πλανήτες σε ολόκληρο το σύμπαν. Δυστυχώς όμως, και με το νέο ορισμό, ο Πλούτωνας δεν πρόκειται να ανέβει κατηγορία…Σε ένα άρθρο με τίτλο «Quantitative Criteria for Defining Planets» των Jean-Luc Margot, Brett Gladman και του μαθητή Λυκείου Tony Yang, που θα δημοσιευθεί στο περιοδικό Planetary Science Journal προτείνεται ένας τέτοιος νέος ορισμός για τους πλανήτες όλων των πλανητικών συστημάτων του σύμπαντος. Ο Jean-Luc Margot θα παρουσιάσει τον προτεινόμενο νέο ορισμό στη γενική γυνέλευση της IAU τον Αύγουστο του 2024.Οι Μargot et al υποστηρίζουν ότι o προτεινόμενος νέος ορισμός περιέχει μετρήσιμα κριτήρια που μπορούν να εφαρμοστούν για τον καθορισμό πλανητών εντός και εκτός του ηλιακού μας συστήματος. Σύμφωνα με τον νέο ορισμό, πλανήτης είναι ένα ουράνιο σώμα που:
● περιφέρεται γύρω από ένα ή περισσότερα άστρα, καφέ νάνους ή αστρικά υπολείμματα και
● έχει μάζα από 1023 kg έως 2,5×10 28 kg (=13 φορές η μάζα Δία).

Οι Margot, Gladman και Yang, έτρεξαν έναν μαθηματικό αλγόριθμο για τις ιδιότητες των αντικειμένων στο ηλιακό μας σύστημα και ανακάλυψαν ομάδες χαρακτηριστικών ιδιοτήτων που μοιράζονται οι πλανήτες στο ηλιακό μας σύστημα, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αφετηρία για την δημιουργία μιας ταξινόμησης για τους πλανήτες γενικά. Για παράδειγμα, αν ένα αντικείμενο έχει αρκετή βαρύτητα ώστε να καθαρίσει την διαδρομή του συσσωρεύοντας ή εκτινάσσοντας μικρότερα γειτονικά αντικείμενα, λέγεται πως είναι δυναμικά κυρίαρχο. Σύμφωνα με τον Margot: «Όλοι οι πλανήτες στο ηλιακό μας σύστημα είναι δυναμικά κυρίαρχοι, όμως άλλα αντικείμενα – συμπεριλαμβανομένων των νάνων πλανητών, όπως ο Πλούτωνας, και των αστεροειδών – δεν είναι. Έτσι αυτή η ιδιότητα περιέχεται και στον ισχύοντα ορισμό του πλανήτη.»
Όμως, η απαίτηση για δυναμική κυριαρχία παρέχει ένα χαμηλότερο όριο μάζας ίσο με 1023 kg. Επίσης, οι πιθανοί πλανήτες με τον ισχύοντα ορισμό μπορεί να είναι πολύ μεγάλοι, έτσι ώστε να απαιτείται και ένα ανώτερο όριο. Μερικοί αέριοι γίγαντες για παράδειγμα, είναι τόσο μεγάλοι που συμβαίνει θερμοπυρηνική σύντηξη δευτερίου στον πυρήνα τους και το αντικείμενο μεταπίπτει σε ένα είδος υποάστρου που ονομάζεται καφέ νάνος και επομένως δεν είναι πλανήτης. Αυτό συμβαίνει όταν το αστρονομικό αντικείμενο έχει μάζα μεγαλύτερη ή ίση από 2,5×10 28 kg (=13 φορές η μάζα Δία).  Επιπλέον, η απαίτηση του ισχύοντος ορισμού ώστε ο υποψήφιος πλανήτης να έχει σφαιρικό σχήμα είναι αρκετά προβληματικός. Οι εξωπλανήτες σπάνια μπορούν να παρατηρηθούν με αρκετή λεπτομέρεια για να εξακριβωθεί το σχήμα τους με βεβαιότητα. Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η απαίτηση του σφαιρικού σχήματος είναι τόσο δύσκολο να εφαρμοστεί που είναι ουσιαστικά άχρηστη, παρότι οι πλανήτες είναι γενικά σφαιρικοί.
Στο ηλιακό μας σύστημα, τα ουράνια σώματα με μάζα μεγαλύτερη από 1021 kg φαίνονται να είναι σφαιρικά. Έτσι, όλα τα σώματα που ικανοποιούν το προτεινόμενο κατώτερο όριο μάζας των 1023 kg αναμένεται να είναι σφαιρικά. Γι αυτό η απαίτηση της σφαιρικότητας στον ορισμό των πλανητών δεν είναι απαραίτητη.”Έχοντας τους ορισμούς προσηλωμένους στην πιο εύκολα μετρήσιμη ποσότητα – την μάζα – μειώνονται οι αμφιβολίες σχετικά με το αν ένα αστρονομικό αντικείμενο ικανοποιεί ή όχι το κριτήριο του πλανήτη», λέει ο Gladman. «Κι αυτό είναι κάτι που λείπει από τον τρέχοντα ορισμό.»Ενώ οποιαδήποτε επίσημη αλλαγή στον ορισμό του πλανήτη είναι πιθανή στα επόμενα χρόνια, ο Margot και οι συνάδελφοί του ελπίζουν ότι η εργασία τους θα ξεκινήσει μια συζήτηση που οδηγεί σε έναν πιο βελτιωμένο ορισμό.

πηγή: https://www.universityofcalifornia.edu/news/scientific-definition-planet-says-it-must-orbit-our-sun-new-proposal-would-change