Υπατία η Αλεξανδρινή.

[Δροσος Γεωργιος]

Υπατία η Αλεξανδρινή.

Η σπουδαία φιλόσοφος που βάδισε στην κόψη του ξυραφιού!

 

Η Υπατία ήταν Ελληνίδα νεοπλατωνική φιλόσοφος, μαθηματικός και αστρονόμος, η οποία γεννήθηκε, δίδαξε και πέθανε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου το 415 μ.Χ. Θεωρείται από τις πιο σημαντικές, αν όχι η σημαντικότερη, φιλόσοφος της εποχής της. Το πιο πιθανό είναι πως γεννήθηκε το 355 μ.Χ., ενώ βρήκε μαρτυρικό θάνατο σε ηλικία 60 ετών από όχλο φανατικών χριστιανών, οι οποίοι την κατέκοψαν με θραύσματα αγγείων ή κοφτερά όστρακα και μετά έκαψαν τα σκορπισμένα και αιμόφυρτα μέλη της. Μέχρι και τις μέρες μας οι ιστορικοί δεν συμφωνούν ως προς το αν τα αίτια της δολοφονίας της ήταν θρησκευτικά ή πολιτικά, με τα τελευταία να τείνουν να είναι τα επικρατέστερα.Η Υπατία προερχόταν από επιφανή οικογένεια, καθώς ήταν κόρη του διάσημου μαθηματικού, αστρονόμου και φιλοσόφου Θέωνα, τελευταίου διευθυντή της Bιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας και του «Μουσείου» (αντίστοιχου Πανεπιστημίου), μέχρι την παύση της λειτουργίας τους το 391 μ.Χ. Ο Θέων, εκτός των άλλων, διατηρούσε στην Αλεξάνδρεια τη δική του φιλοσοφική σχολή, η οποία μελλοντικά αποτέλεσε τον χώρο δράσης της Υπατίας.Μυημένη και εκπαιδευμένη από τον πατέρα της στα μαθηματικά, στην αστρονομία και στη φιλοσοφία, από πολύ νωρίς απέκτησε γνώση δυσανάλογα μεγαλύτερη από τις γυναίκες της κοινωνικής της τάξης. Ο ζήλος της για μάθηση ήταν τόσο μεγάλος, που τα ενδιαφέροντά της εξελίχθηκαν άμεσα και σε τέτοιο βαθμό, που πολύ γρήγορα ξεπέρασε τον πατέρα της, σε όλα τα επίπεδα. Σύντομα η Υπατία, από μαθήτρια έγινε επιστημονική συνεργάτιδα του πατέρα της, ενώ είναι γεγονός πως ο Θέων από πολύ νωρίς (σχεδόν 55 ετών) της παρέδωσε τα κλειδιά της σχολής του, διατηρώντας τη θέση του ομότιμου διδασκάλου. Έτσι, η Υπατία, ήδη από την ηλικία των τριάντα ετών, είχε καταφέρει να καθιερωθεί ως μια ισχυρή δύναμη στον χώρο της διανόησης στην Αλεξάνδρεια. Όλες οι πηγές συμφωνούν πως η Υπατία διέθετε μεγάλες πνευματικές αρετές, ήταν πρότυπο ηθικού θάρρους, δικαιοσύνης, ειλικρίνειας, αφοσίωσης στην πολιτεία και πνευματικής τόλμης. Η αρετή για την οποία την εκτιμούσαν ιδιαίτερα ήταν η σωφροσύνη της, η οποία εκδηλωνόταν τόσο μέσω της συμπεριφοράς της, όσο και με την σεξουαλική αποχή, την κόσμια ενδυμασία, την εγκράτεια και την αξιοπρεπή στάση απέναντι στους μαθητές και στους ισχυρούς της εποχής της. Όπως αναφέρει ο Νικηφόρος Γρηγοράς, Βυζαντινός ιστορικός του 14^ου αιώνα, το όνομά της έγινε τελικά συνώνυμο της σοφής και συνετής γυναίκας.Η Αλεξάνδρεια, στην οποία μεγάλωσε η Υπατία, αποτελούσε ίσως το σημαντικότερο κέντρο διανόησης του ελληνικού πολιτισμού. Ήταν μια πραγματική πολυπολιτισμική μητρόπολη, ένα θρησκευτικό κέντρο χριστιανών, παγανιστών και Εβραίων και ένας πόλος έλξης των πιο προηγμένων φιλοσοφικών και «επιστημονικών» απόψεων εκείνης της περιόδου. Το Μουσείο, η Βιβλιοθήκη, οι ειδωλολατρικοί ναοί, οι εκκλησίες, οι κύκλοι των θεολόγων, φιλοσόφων και ρητόρων, οι σχολές μαθηματικών, αστρονομίας και ιατρικής, ένα κατηχητικό σχολείο και μια ραβινική συναγωγή συνέθεταν το πνευματικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο η Υπατία ανέπτυξε τη δράση της. Σε αυτή την πόλη η Υπατία είχε ελευθερία κινήσεων, κυκλοφορούσε φορώντας τον χαρακτηριστικό φιλοσοφικό μανδύα, τον τρίβωνα, συναντούσε ισχυρούς αξιωματούχους, επισκεπτόταν δημόσια και επιστημονικά ιδρύματα. Σημαντική προσωπικότητα ως δασκάλα, όμορφη γυναίκα, ενέπνεε σεβασμό, αν και σε ορισμένους κύκλους προκαλούσε αντιγνωμίες που έφθαναν σε βαθμό η ίδια να γίνεται αντικείμενο οργής, επιθέσεων και προσβολών.Κατά τη διάρκεια της ώριμης περιόδου της ζωής της, η διδασκαλία και οι φιλοσοφικές δραστηριότητές της στην Αλεξάνδρεια είχαν προσελκύσει σημαντικό αριθμό νέων, οι οποίοι εντυπωσιασμένοι από τα πνευματικά και διανοητικά της χαρίσματα, την είχαν αποδεχτεί ως δασκάλα τους. Έτσι, δημιούργησε έναν πνευματικό κύκλο μαθητών, οι οποίοι πήγαν να σπουδάσουν κοντά της, μερικοί μάλιστα για πολλά χρόνια. Οι μαθητές της προέρχονταν τόσο από την Αλεξάνδρεια όσο και από άλλα μέρη της Αιγύπτου, από τη Συρία, την Κυρήνη και την Κωνσταντινούπολη, και ανήκαν κυρίως σε εύπορες και ισχυρές οικογένειες. Μεταξύ των μαθητών της ήταν ο Συνέσιος ο Κυρηναίος, μετέπειτα Μητροπολίτης Πενταπόλεως, οι αδερφοί του Ευτρόπιος και Αλέξανδρος, ο Αλεξανδρινός σοφιστής Αθανάσιος, ο Ερκουλιανός, στενός φίλος του Συνέσιου, ο Ολύμπιος, πλούσιος γαιοκτήμονας από τη Σελεύκεια, ο Ησύχιος, κυβερνήτης της Άνω Λιβύης, και ο Θεοδόσιος, ένας γραμματικός που έγραψε κανόνες για ρήματα και ουσιαστικά. Ανάμεσα στους μαθητές της Υπατίας συνυπήρχαν και συνδιαλέγονταν τόσο χριστιανοί όσο και ειδωλολάτρες. Το πρόγραμμα σπουδών της σχολής ήταν ευρύ και  περιλάμβανε συνδυασμό μαθηματικών και ανώτερης φιλοσοφίας. Η Υπατία ήταν σε θέση να καθοδηγήσει τόσο μαθητές που επιθυμούσαν μια βασική εκπαίδευση στα μαθηματικά, όσο και εκείνους που αναζητούσαν μια βαθύτερη, πιο ολοκληρωμένη μαθηματική και φιλοσοφική παιδεία. Σε αντίθεση με μαθητές άλλων σχολών, όπως ο Πρόκλος, που έπρεπε να διδαχθεί μαθηματικά από τον Ήρωνα, αλλά αριστοτελική φιλοσοφία από τον Ολυμπιόδωρο, ένας μαθητής στη σχολή της Υπατίας μπορούσε να διδαχθεί μαθηματικά, αστρονομία, αριστοτελική λογική και πλατωνική θεολογία. Αυτό του έδινε τη δυνατότητα να εκτιμήσει σε μεγαλύτερο βαθμό τη βαθύτερη σύνδεση μεταξύ μαθηματικών και φιλοσοφίας. Στη σχολή της, εκτός από κλασικά κείμενα, διδάσκονταν και όλες οι νέες φιλοσοφικές τάσεις και οι ερμηνείες τους. Εκτός των άλλων, οι μαθητές της εξοικειώνονταν με την Πυθαγόρεια φιλοσοφία και τις έννοιές της, γεγονός όχι τόσο αναπάντεχο, αν αναλογιστεί κανείς ότι τα ενδιαφέροντα της Υπατίας ενέπλεκαν τα μαθηματικά με τη φιλοσοφία. Το φιλοσοφικό πλαίσιο της διδασκαλίας της Υπατίας βασίστηκε στο έργο των νεοπλατωνικών φιλοσόφων Πορφύριου και Πλωτίνου, αλλά όχι στον Πλατωνισμό του Ιάμβλιχου που στρεφόταν προς τις μυστικιστικές πρακτικές, ήταν παγανιστικός/ειδωλολατρικός και προσπαθούσε να αντιμετωπίσει τον Χριστιανισμό. Έτσι, η φιλοσοφική προσέγγιση της Υπατίας ταίριαξε πολύ καλά στις ανάγκες των Αλεξανδρινών μαθητών της, καθώς εκείνη την περίοδο η Αλεξάνδρεια ήταν κατά κύριο λόγο μια χριστιανική πόλη. Στο σημείο αυτό γίνεται ξεκάθαρη η πραγματική δύναμη της διδασκαλίας της Υπατίας. Οι χριστιανοί συνέχιζαν να ενδιαφέρονται έντονα για τη φιλοσοφία, ενώ ταυτόχρονα δεν χρειαζόταν να αναζητήσουν ανώτερη μόρφωση σε δασκάλους επηρεασμένους από τον Ιάμβλιχο, καθώς υπήρχε καλύτερη εναλλακτική επιλογή. Έτσι, στη σχολή της Υπατίας κυριαρχούσε η παράδοση των Πλωτίνου και Πορφυρίου, έναντι των τελετουργικών στοιχείων της φιλοσοφίας του Ιάμβλιχου. Με τον τρόπο αυτό η Υπατία κατάφερε να γίνει η κορυφαία στοχάστρια της Αλεξάνδρειας για περίπου 35 χρόνια.Η Υπατία ασκούσε τεράστια επιρροή στους σημαντικότερους άρχοντες της Αλεξάνδρειας αλλά και της Μεσογείου. Μεταξύ αυτών ήταν και ο Ρωμαίος έπαρχος Ορέστης, ο οποίος διατηρούσε πολύ στενή σχέση μαζί της και την συμβουλευόταν σε πολιτικά ζητήματα. Η Υπατία δεν συμμετείχε απλά στα πολιτικά δρώμενα της Αλεξάνδρειας, αλλά στην ουσία ήταν εκείνη η οποία επηρέαζε σε μεγάλο βαθμό τις πολιτικές εξελίξεις στην εξελληνισμένη πόλη. Η ανάμειξη της Υπατίας στην πολιτική ενοχλούσε τρομερά τους πολιτικούς από όλες τις εθνικότητες, όπως ήταν οι Έλληνες χριστιανοί, οι Εβραίοι αλλά και οι Εθνικοί. Οι πολιτικοί-θρησκευτικοί παράγοντες, όπως ο πατριάρχης Κύριλλος και οι ραβίνοι, δεν δέχονταν να τους επισκιάζει η Ελληνίδα φιλόσοφος. Παρά τις διαμαρτυρίες και τις πολλές συστάσεις, η Υπατία εξακολουθούσε να συμμετέχει στα συμβούλια και ουδέποτε δέχτηκε να αποσυρθεί από την ενεργό πολιτική. Περί το 414-415 οι πολιτικο-θρησκευτικές διαμάχες μεταξύ διαφορετικών ομάδων της Αλεξάνδρειας πήραν ανησυχητικές διαστάσεις. Στην ιδιαίτερα ταραχώδη αυτή περίοδο, η μεγάλη αντιπαλότητα μεταξύ του πατριάρχη Κύριλλου και του έπαρχου Ορέστη, οξύνθηκε σε μέγιστο βαθμό. Ο Ορέστης αντιδρούσε πεισματικά στις προσπάθειες του Πατριάρχη Κύριλλου να σφετεριστεί εξουσίες της δημόσιας διοίκησης και παρέμεινε πιστός στις θέσεις του ακόμη και όταν ο Πατριάρχης προσπάθησε να συμφιλιωθεί μαζί του. Έτσι, μεταξύ των οπαδών του Κύριλλου δημιουργήθηκαν υποψίες ότι η Υπατία ήταν αυτή που υποδαύλιζε και υποστήριζε την αντίδρασή του. Σε μια συγκέντρωση κατά του Ορέστη, μία ομάδα φανατικών μοναχών επιτέθηκε στον Ορέστη, με έναν εξ αυτών να τον χτυπά στο κεφάλι με μια πέτρα. Ο Ορέστης αντέδρασε σκληρά και διέταξε τη σύλληψη, τον βασανισμό και την εκτέλεση του μοναχού. Οι υποστηρικτές του Κύριλλου, μην μπορώντας να επιτεθούν στην Υπατία με την δικαιολογία ότι ήταν παγανίστρια, επινόησαν και διέδωσαν φήμες ότι έκανε μάγια και σατανικές επικλήσεις σε βάρος του έπαρχου, «των ανθρώπων του Θεού» και ολόκληρης της πόλης. Η διαμάχη μεταξύ Πατριάρχη και έπαρχου για την διεκδίκηση της πολιτικής ισχύος και της επιρροής της εκκλησίας σε κοσμικά θέματα έληξε με τη βάναυση δολοφονία της Υπατίας. Ο τραγικός χαμός της Υπατίας ήταν μια πολιτική δολοφονία που προκλήθηκε από τις μακροχρόνιες διαμάχες για την διανομή της εξουσίας στην Αλεξάνδρεια. Η Υπατία στέκεται στο κατώφλι των φιλοσοφικών-θρησκευτικών εξελίξεων του 5^ου αιώνα. Ο πνευματικός κύκλος που δημιούργησε κατηύθυνε τους φιλοσόφους του αλεξανδρινού νεοπλατωνισμού στην επόμενη εκατονταετία. Οι επιδραστικοί αλεξανδρινοί πλατωνικοί φιλόσοφοι του 5^ου και 6^ου αιώνα, όπως ο Ιεροκλής, ο Αμμώνιος, ο Ιωάννης ο Φιλόπονος και ο Ολυμπιόδωρος, οι οποίοι βάδισαν στα χνάρια της Υπατίας, συνδύαζαν τις αστρονομικές παρατηρήσεις, τη διδασκαλία των μαθηματικών και τη μελέτη και τον σχολιασμό των πλατωνικών και αριστοτελικών κειμένων. Εν κατακλείδι, θα πρέπει να εκτιμήσουμε την Υπατία όχι μόνο για το υψηλό επίπεδο διανόησης που κατέκτησε, αλλά κυρίως για την έντονη προσωπικότητα, τον ισχυρό χαρακτήρα και το ήθος της. Ήταν μία λαμπρή και αποφασιστική γυναίκα, που δεν δίστασε να κάνει σκληρές θυσίες και να συγκρουστεί με τα κατεστημένα της εποχής της προκειμένου να ακολουθήσει τον δρόμο που χάραξε. Τα επιτεύγματα της Υπατίας ήταν πραγματικά και σημαντικά. Αν και το τέλος της ήταν τραγικό, θα ήταν άδικο να του επιτρέψουμε να επισκιάσει τη ζωή της. Μπορούμε να είμαστε πιστοί στη μνήμη της μόνο αν αναγνωρίσουμε τη ζωή που έζησε αλλά και τον μαρτυρικό θάνατο που υπέστη.

https://physicsgg.me/2022/03/08/υπατία-η-αλεξανδρινή/

[Δροσος Γεωργιος]

Ποια πραγματικά ήταν η Υπατία;

Ο θάνατος της Υπατίας.Η ελαιογραφία του Charles William Mitchell (1885) απεικονίζει την Υπατία σε ηλικία αρκετά νεαρότερη από αυτήν που πραγματικά είχε την ημέρα της τραγικής δολοφονίας της

Ποια ήταν πραγματικά η φημισμένη φιλοσοφος και μαθηματικός της Αλεξάνδρειας;

Βρισκόμαστε στο έτος 2023 μ.Χ και το θέμα της ισότητας των φύλλων, η γυναικεία καταπίεση και τα στερεότυπα εις βάρος των γυναικών αποτελούν ακόμα αντικείμενο διεκδίκησης.Αντιλαμβάνεται λοιπόν ο καθένας ποιες ήταν οι συνθήκες υπό τις οποίες ζούσαν οι γυναίκες κατά τους πρώτους μετά Χριστόν αιώνες, την εποχή δηλαδή που έζησε και μεγαλούργησε η σπουδαία μαθηματικός και φιλόσοφος, Υπατία.Αυτό που γνωρίζουμε για την Υπατία ότι υπήρξε μία από τις κορυφαίες προσωπικότητες στην ιστορία των Μαθηματικών και της Φιλοσοφίας και πως η ζωή της έλαβε ένα τραγικό και βίαιο τέλος.Παρά όμως το επιστημονικό της μέγεθος, η Υπατία περιβάλλεται, ως ιστορικό πρόσωπο, από πολλά ερωτηματικά και αρκετούς μύθους.

 

Το μυστήριο γύρω από την Υπατία

Γράφει η Μαίρη Παπαγιαννίδου στο «ΒΗΜΑ» της 7ης Ιουλίου 1997, με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου «Υπατία η Αλεξανδρινή», της Maria Dzielska,από τις Εκδόσεις Ενάλιος, σε μετάφραση Γιώργου Κουσουνέλου:«Ποια είναι η αλήθεια για την Υπατία; Καμία από τις διαδεδομένες απόψεις περί του ατόμου της δεν φαίνεται να ευσταθεί (…).»Ούτε ακριβώς μαθηματικός ήταν, ούτε ακριβώς πολέμια του χριστιανισμού, ούτε ακριβώς θύμα θρησκευτικού φανατισμού, ούτε έκλυτη και ερωτοπαθής, ούτε κορασίδα παρθένα.»Τόσο σύγχυση γύρω από μια ιστορική προσωπικότητα μόνο στην περίπτωση της Υπατίας βρίσκουμε, και αυτό μάλλον έχει να κάνει με την περίπτωση της φρικτής δολοφονίας της: μια δολοφονία για την οποία «ο ανδρικός πληθυσμός της ανθρωπότητας έχει στιγματιστεί αιωνίως», όπως έγραψε ο Τζον Τόλαντ το 1720.

 

Αποσιώπηση

»Οι δολοφόνοι της Υπατίας αλλά και οι διάδοχοί της στην αλεξανδρινή “σχολή” δεν είχαν καμία διάθεση να πληροφορήσουν τους μεταγενέστερους σχετικά με αυτό το μελανό σημείο στην ιστορία της Αλεξάνδρειας και μάλιστα, όπως συμπεραίνει η συγγραφέας που είναι διεθνώς αναγνωρισμένη ιστορικός σε θέματα του ρωμαϊκού κόσμου, “άρχισε μια εκστρατεία συγκάλυψης για την προστασία των ενόχων, οι οποίοι συνδέονταν με την εκκλησία και είχαν δολοφονήσει ένα άτομο με τόσο καλές διαθέσεις απέναντι στους χριστιανούς».

Οι διαφωτιστές για την Υπατία

«Στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία η Υπατία εισήλθε τον 18ο αιώνα και αποτελεί ακόμη και σήμερα προσφιλές θέμα ιστορικών μυθιστορημάτων. Η μορφή της είναι συμβολική. Αναλόγως του συγγραφέα, της εποχής, της περιρρέουσας ατμόσφαιρας, ο συμβολισμός αλλάζει.»Στην εποχή του Διαφωτισμού προβλήθηκε η μορφή της τελευταίας ελληνίδας φιλοσόφου, «η οποία κατακρεουργήθηκε από τον κλήρο της Αλεξάνδρειας για να ικανοποιηθεί η υπεροψία, η ζήλεια και η σκληρότητα του αρχιεπισκόπου ο οποίος, κοινώς αλλά αναξίως, ονομάζεται Αγιος Κύριλλος», σύμφωνα με τον Τζον Τόλαντ. (…)»Ο Βολταίρος, αποστρεφόμενος τόσο την Εκκλησία όσο και τον φανατισμό, γράφει για την “κτηνώδη δολοφονία που διεπράχθη από τα κουρεμένα σκυλιά του Κυρίλλου με μια φανατισμένη συμμορία να τρέχει ξοπίσω τους” (…)»Ακολουθούν πολλοί (…) οι οποίοι προσθέτου τις δικές τους εκδοχές, ρομαντικές ή επιστημονικές ή προπαγανδιστικές, για την Υπατία. Και τι δεν γράφτηκε. Αντιπαρατέθηκε “η λογική και πνευματική ανάπτυξη (Yπατία) εναντίον του δογματισμού και της βαρβαρικής αποχαλίνωνσης (Κύριλλος και χριστιανισμός)”.

O Bολταίρος

Η πολύμορφη Υπατία

»Η μορφή της Υπατίας προβλήθηκε ως “συμβολικό θύμα των μεταβαλλόμενων περιστάσεων της ιστορίας”. Ήταν “η τελευταία ελληνίδα φιλόσοφος” και η “τελευταία ελεύθερη γυναίκα”».»Μαθηματικός; Πυθαγόρεια φιλόσοφος; Διευθύντρια της νεοπλατωνικής Ακαδημίας στην Αλεξάνδρεια; Οπαδός του νεστοριανισμού; Σύμβολο της σεξουαλικής απελευθέρωσης; Μάρτυρας του μισογυνισμού;»Η Υπατία ασχολήθηκε όχι τόσο με τα μαθηματικά όσο με την ηθική φιλοσοφία εν γένει. Ως μαθηματικός, εισήγαγε τους μαθητές της στην πιο πρακτική ασχολία της μελέτης των κρυφών μαθηματικών – αστρονομικών μυστηρίων.»Δεν έχουν διασωθεί έργα της, αλλά μπορούμε να ανασυνθέσουμε τις κατευθυντήριες γραμμές της φιλοσοφίας της από τους τίτλους των έργων της, που γνωρίζουμε.

Τι γνωρίζουμε

»Οπωσδήποτε ήταν εξέχουσα πνευματική μορφή. Επίσης ήταν σημαίνον πρόσωπο στην κοινωνία της Αλεξάνδρειας, με υψηλές διασυνδέσεις και πολιτική επιρροή.»Την εποχή του λιντσαρίσματός της ήταν αρκετά ηλικιωμένη – ούτε 25 ετών, ούτε 45, όπως πιστευόταν- , περίπου 60.»Η κύρια αρετή της ήταν η σωφροσύνη, η οποία εκφράστηκε με τη σεξουαλική αποχή: ήταν όντως παρθένα (αλλά όχι και έφηβη) όταν δολοφονήθηκε. Όσον αφορά το ειδεχθές έγκλημα ήταν μάλλον απότοκο όχι θρησκευτικού φανατισμού αλλά πολιτικής σκευωρίας.»Διαπράχθηκε όχι από μονάχους αλλά από φανατισμένους “παραβολάνους” (ένα είδος στρατιωτικού σώματος) του πατριάρχη της Αλεξάνδρειας.

 

 

Το τραγικό τέλος

«ΤΟ ΒΗΜΑ»  της 1oης Ιανουαρίου 1950, δημοσιεύοντας κείμενα που αποδίδονται στον Συνέσιο, χριστιανό επίσκοπο στην Πτολεμαϊδα Κυρηναϊκής της Λιβύης μετά το 410 και μαθητή της Υπατίας, αναφέρει:«Αλλοίμονον! Ο φθόνος κάποτε ωπλίσθηκε εναντίον της. Διέδωσαν στον όχλον ότι δήθεν εκείνη εμπόδιζε τον Άρχοντα Ορέσην να συνάψη φιλία με τον Αρχιεπισκόπον Αλεξανδρείας, τον Κύριλλον.»Μια νύχτα, την ώρα, που εγύριζε με αμάξι σπίτι της από κάπου, μια σπείρα φανατικών χριστιανών με αρχηγόν κάποιον αναγνώστην Πέτρον ορμά, την κατεβάζει από το αμάξι, την οδηγεί στον ναόν Καισάριον, την γυμνώνει και την διαμελίζει! Κ’ έπειτα φέρουν τα λείψανα της στον Κιναρώνα, και τα καίουν!»Ποιος ο ηθικός αυτουργός; Πώς να το πω, μα πώς να το πω; Βέβαια ο Κύριλλος δεν εσχεδίασε, δεν εσκηνοθέτησε το έγκλημα. Μονάχα, πολλές φορές εξέφραζε δημόσια την αποστροφή του προς την άτυχη Υπατία.»Ήταν αρκετόν αυτό για τους εγκληματίας. Διέπραξαν το ανοσιούργημα για να ευχαριστήσουν τον Πάπα της Αλεξανδρείας! Μα η συνείδησις όλης της Κοινωνίας όλων των αιώνων δεν θα συγχωρέση ποτέ τον άδικο χαμό μιας πνευματικής και φιλοσοφικής δόξας της Αλεξανδρείας».

 

https://www.tovima.gr/2023/03/08/istoriko-arxeio/poia-pragmatika-itan-i-ypatia/

Το επεξεργάστηκε Μάρτιος 8, 2023 ο Δροσος Γεωργιος