Τεχνητή Νοημοσύνη.

[Δροσος Γεωργιος]

Μπονοντσίνι (Meta): Η Ευρώπη βρίσκεται πολύ πίσω στον αγώνα δρόμου για την Τεχνητή Νοημοσύνη.

Οι ΗΠΑ επενδύουν 50 φορές περισσότερο από ό,τι η Ευρώπη στην τεχνητή νοημοσύνη.

Η Ευρώπη βρίσκεται πολύ πίσω στον αγώνα δρόμου που έχει πυροδοτήσει για τις χώρες ανά τον πλανήτη η εκθετική ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ), όπως παρατήρησε η περιφερειακή διευθύντρια δημόσιας πολιτικής της Meta για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, Λάουρα Μπονοντσίνι (Laura Bononcini), μιλώντας από το βήμα της διάσκεψης «Athens Riviera Forum 2024».Σε μια περίοδο που η ΤΝ αναμένεται να αυξήσει το παγκόσμιο ΑΕΠ κατά 7% στα επόμενα χρόνια, πρόσθεσε η κα Μπονοντσίνι, οι επενδύσεις που κάνει η Ευρώπη στην τεχνολογική ανάπτυξη είναι πέντε φορές χαμηλότερες, σε σχέση με τις ΗΠΑ. Ειδικά στην ΤΝ, οι ΗΠΑ επενδύουν 50 φορές περισσότερο από ό,τι η Ευρώπη. Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες του πλανήτη (Meta, Amazon, Alphabet, Microsoft, Apple, Nvidia, Tesla), οι λεγόμενες «Υπέροχες Επτά», υπολογίζεται πως δαπάνησαν πέρυσι περίπου 200 δισ. δολάρια σε Έρευνα και Ανάπτυξη για την ΤΝ, «ποσό που είναι το μισό όλων των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων, που έγιναν στην Ευρώπη την ίδια χρονιά», σύμφωνα πάντα με την κα Μπονοντσίνι. Το υψηλόβαθμο στέλεχος της Meta γνωστοποίησε ακόμα ότι αυτή στοχεύει να ασκήσει πίεση προς τη νέα Επιτροπή και το Ευρωκοινοβούλιο, ώστε να δημιουργηθεί ενιαία ψηφιακή αγορά στην ΕΕ, που θα της επιτρέψει να αναλάβει ηγετική θέση στον τομέα της ΤΝ.

Η ευκαιρία της ανοιχτής Τεχνητής Νοημοσύνης

Κατά την κα Μπονοντσίνι (η οποία επισήμανε ότι από άποψη ΤΝ η αμερικανική Meta είναι ευρωπαϊκή εταιρεία, αφού το ερευνητικό της κέντρο για τη συγκεκριμένη τεχνολογία εδρεύει εδώ και δέκα χρόνια στο Παρίσι), η Ευρώπη μπορεί να «ποντάρει» σε δύο κατευθύνσεις για να ανακτήσει την ταχύτητά της στον αγώνα δρόμου για την ΤΝ και να τονώσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της. Η μία είναι να χρησιμοποιήσει ακριβώς την τεχνολογία της ΤΝ για περαιτέρω ανάπτυξη και η δεύτερη τα επονομαζόμενα «πλαίσια διακυβέρνησης», δηλαδή «από τη μία η ανάπτυξη κι από την άλλη η ρύθμιση». Πώς μπορεί να πετύχει αυτόν τον διπλό στόχο; Αφενός θα πρέπει να εντοπίσει κράτη-μέλη και περιοχές εντός της ενωμένης Ευρώπης, που μοιράζονται το ίδιο σκεπτικό γύρω από την ανάπτυξη της ΤΝ και να τα ενθαρρύνει να ενώσουν τις δυνάμεις τους γύρω από την ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας. Αφετέρου, θα πρέπει να αξιοποιήσει την ανοιχτή Τεχνητή Νοημοσύνη, ώστε τα κράτη-μέλη να «χτίσουν» πάνω σε αυτή και να δημιουργήσουν νέα εργαλεία, χωρίς να χρειάζεται να οικοδομήσουν την αναγκαία υποδομή από την αρχή.Όπως είπε, βάσει της επιχειρηματικής λογικής της Meta, τα συστήματα της ΤΝ πρέπει να είναι πάντα ανοιχτά κι αυτή η στρατηγική τη διαφοροποιεί από άλλες εταιρείες τεχνολογίας. «Όλη η δουλειά μας, η έρευνα, τα συστήματα και τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα ΤΝ, όπως το “llama”, που τώρα είναι στην τρίτη έκδοσή του, είναι ανοιχτά και τα έχουν κατεβάσει εκατομμύρια επιχειρήσεων, ακαδημαϊκών και διαφόρων οργανισμών. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα ανοιχτό οικοσύστημα, που πραγματικά εκδημοκρατίζει τη χρήση του εργαλείου της ΤΝ. Η ανοιχτή ΤΝ είναι εξαιρετικά σημαντική, γιατί επιτρέπει στους ανθρώπους να χτίζουν πράγματα πάνω στα υφιστάμενα συστήματα και δεν μιλάω μόνο για τους πολίτες, αλλά και για τις δημόσιες διοικήσεις. Ο λόγος που ανοίγουμε τα συστήματά μας δεν είναι γιατί είμαστε καλοί και ευγενικοί, υπάρχει και επιχειρηματικός σκοπός, γιατί έχοντας ανοιχτά συστήματα, επιτρέπεις σε άλλους, σε εμπειρογνώμονες, να εντοπίσουν τυχόν προβλήματα, ώστε να τα διορθώσεις και να τα κάνεις καλύτερα. Η ΤΝ υπήρξε, είναι και θα είναι για εμάς για πάντα ανοιχτή» διαβεβαίωσε.Πρόσθεσε πως χρειάζεται επίσης να επικοινωνηθούν οι βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές στην υιοθέτηση της ΤΝ, αναφερόντας ενδεικτικά πως η ελληνική κυβέρνηση έχει εξελιχθεί σημαντικά όσον αφορά την τεχνολογία και «είναι εντυπωσιακό αυτό που βλέπουμε στην Ελλάδα».Όσον αφορά τη ρύθμιση της ΤΝ σημείωσε ότι αυτή έχει ξεκινήσει και η ΕΕ υιοθέτησε την πολύ σημαντική Πράξη για την Τεχνητή Νοημοσύνη, η εφαρμογή της οποίας απαιτεί ωστόσο πάρα πολλή δουλειά. Ωστόσο, το ρυθμιστικό πλαίσιο διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα, γεγονός που συνιστά πρόκληση: διαφέρει μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ και διαφέρει ακόμα περισσότερο μεταξύ Δύσης και Κίνας. Έτσι, αν για παράδειγμα μια ελληνική εταιρεία θέλει να αναπτυχθεί εκτός Ελλάδας θα έχει ν’ αντιμετωπίσει διαφορετικό πλαίσιο σε διάφορες χώρες. «Για αυτό και εμείς έχουμε ως στόχο, με τη νέα Επιτροπή και το Κοινοβούλιο, να ασκήσουμε πίεση για να δημιουργηθεί ψηφιακή ενιαία αγορά» σημείωσε και πρόσθεσε πως οι κανονισμοί είναι πολύ σημαντικοί για την προστασία των καταναλωτών και είναι βασικό να εφαρμόζονται, αλλά ταυτόχρονα χρειάζεται να ληφθεί υπόψη και η ανάγκη ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης και να μοχλευτούν τα θετικά στοιχεία των ρυθμίσεων, ώστε η περιοχή να αποκτήσει πλεονέκτημα.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1694117/mponontsini-meta-i-eyropi-vrisketai-poly-piso-ston-agona-dromoy-gia-tin-techniti-noimosyni/

Το επεξεργάστηκε Ιούλιος 16 ο Δροσος Γεωργιος

[Δροσος Γεωργιος]

Η αδηφάγος τεχνητή νοημοσύνη απειλεί να ανατινάξει το παγκόσμιο ενεργειακό ισοζύγιο.

Τα data centers του πλανήτη καταναλώνουν εν συνόλω περισσότερη ενέργεια από κάθε άλλο κράτος μεμονωμένα με την εξαίρεση 16

Η κομητεία Loudoun στη βόρεια Βιρτζίνια ήταν κάποτε ήταν γνωστή για τις απέραντες φάρμες της και τα ιστορικά τοπόσημα του Αμερικανικού εμφυλίου.Τα τελευταία 15 χρόνια χωράφια και δάση έχουν σταδιακά εκκαθαριστεί για να στηθούν εκεί μερικά από τα τεράστια data centers που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ψηφιακής καθημερινότητάς μας.Μία μόνο από τις νεότευκτες εκεί εγκαταστάσεις, θα απαιτεί, μόλις ολοκληρωθεί, ενέργεια όση περίπου καταναλίσκουν 30.000 σπίτια στις ΗΠΑ.Σε όλον τον κόσμο υπάρχουν σήμερα πάνω από 7.000 data centers σε διάφορα στάδια ανάπτυξης από 3600 που ήταν το 2015.Εκτιμάται δε ότι το 2034 η κατανάλωση ενέργειας από τα data centers θα έχει φτάσει τις 1,580 ΤWh (τεραβατωρες) όσο δηλαδή χρησιμοποιεί σήμερα όλη η Ινδία.

Ενέργεια, εδώ και τώρα

Η Τεχνητή Νοημοσύνη σημαίνει περισσότερη ζήτηση για επεξεργαστική ισχύ, άρα περισσότερη ενέργεια αλλά και περισσότερες εκτάσεις για να στηθούν νέα και όλο μεγαλύτερα data centers.«Αυτό είναι το θέμα με την AI. Χρειάζεται πολλή ισχύ και την θέλει τώρα», λένε οι ειδικοί.Η  εν μία νυκτί άνοδος της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας από τα data centers ξεπερνά πλέον τη διαθέσιμη παροχή ρεύματος σε πολλά μέρη του κόσμου, σύμφωνα με διαχειριστές data centers, παρόχους ενέργειας και στελέχη τεχνολογίας.Η δραματική αύξηση των ενεργειακών απαιτήσεων από την τάση της Silicon Valley για ανάπτυξη με κάθε κόστος στα πεδία της τεχνητής νοημοσύνης απειλεί επίσης να ανατρέψει τα σχέδια ενεργειακής μετάβασης ολόκληρων εθνών και τα προγράμματα για τεχνολογία καθαρής ενέργειας όπου έχει επενδυθεί τεχνολογία τρισεκατομμυρίων δολαρίων.Υπάρχουν ορισμένες χώρες, όπως η Σαουδική Αραβία, η Ιρλανδία και η Μαλαισία που η απαιτούμενη ενέργεια για τη λειτουργία όλων αυτών των data centers που σχεδιάζεται να δημιουργηθούν θα υπερβαίνει τη διαθέσιμη παροχή ανανεώσιμης ενέργειας.Η Σουηδία επίσης για παράδειγμα μπορεί να δει τη ζήτηση ενέργειας από τα data centers ερίπου να διπλασιάζεται κατά τη διάρκεια αυτής της δεκαετίας, και στη συνέχεια να διπλασιαστεί ξανά έως το 2040.

Αριθμοί που τρομάζουν

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η τεχνητή νοημοσύνη αναμένεται να απορροφήσει 500% περισσότερη ενέργεια την επόμενη δεκαετία. Και στις ΗΠΑ, τα κέντρα δεδομένων προβλέπεται να χρησιμοποιούν το 8% της συνολικής ενέργειας έως το 2030, από το 3% που χρησιμοποιούσαν το 2022, σύμφωνα με την Goldman Sachs.Και όλα αυτά είναι μόνο εκτιμήσεις. Καθώς εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλος βαθμός αβεβαιότητας σχετικά με το πώς θα εξελιχθεί η τρέχουσα φρενίτιδα της Τεχνητής Νοημοσύνης.Από την πλευρά τους, οι εταιρείες τεχνολογίας σπεύδουν αμυνόμενες να επισημάνουν ότι τα κέντρα δεδομένων αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 2% της παγκόσμιας χρήσης ενέργειας, ακόμη και με όλη την τρέχουσα επέκταση.Πρόσφατη έκθεση της Goldman Sachs εκτιμά πάντως ότι το ποσοστό αυτό μπορεί να αυξηθεί στο 4% μέχρι το τέλος της δεκαετίας.Οποιαδήποτε ποσοστιαία μονάδα αύξησης είναι γιγάντια, δεδομένου ότι η συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας παραμένει σχεδόν σταθερή εδώ και χρόνια, αν δεν μειώνεται σε ορισμένες περιοχές.Στις ΗΠΑ, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να αυξηθεί κατά 40% τις επόμενες δύο δεκαετίες, σε σύγκριση με μια αύξηση μόλις 9% τα τελευταία 20 χρόνια, σύμφωνα με τον John Ketchum, διευθύνοντα σύμβουλο της NextEra Energy Inc., του μεγαλύτερου κατασκευαστή στον κόσμο αιολικής και ηλιακής ενέργειας χωρίς κρατική συμμετοχή.

«Είναι η τεχνητή νοημοσύνη»

Τα κέντρα δεδομένων είναι ο μεγαλύτερος λόγος για αυτή την έκρηξη της ζήτησης, δηλώνει ο KetchumΚαι όταν ερωτάται γιατί τα κέντρα δεδομένων απορροφούν ξαφνικά τόση ενέργεια, η απάντησή του είναι ωμή:«Είναι η τεχνητή νοημοσύνη», λέει και παραπέμπει στις ενεργειακές ανάγκες που απαιτούν τα μοντέλα εκπαίδευσης αλλά και τη διαδικασία συμπερασμάτων με την οποία η τεχνητή νοημοσύνη εξάγει αποτελέσματα από δεδομένα.

«Είναι 10 έως 15 φορές μεγαλύτερη ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας».

Συνολικά, τα κέντρα δεδομένων χρησιμοποιούν περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από κάθε χώρα του πλανήτη μεμονωμένη.Μόνο 16 χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Κίνας, καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια.Οι μεγαλύτεροι πάροχοι υπηρεσιών cloud, η Amazon, η Microsoft και η Google, έχουν ανακοινώσει στόχους να λειτουργήσουν τα data centers τους βασισμένα εξ ολοκλήρου στην πράσινη ενέργεια, η Amazon έως το επόμενο έτος, η Google και η Microsoft έως το 2030.

Και στο βάθος πυρηνικά εργοστάσια

Και οι τρεις λένε εργάζονται σε τεχνολογικές μεθόδους για να χρησιμοποιούν λιγότερη ενέργεια ή να εξισορροπούν τη ζήτηση στο δίκτυο πιο αποτελεσματικά. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη μείωση της απόδοσης από τα τσιπ και τους διακομιστές, τη διάταξη εξοπλισμού με τρόπους που απαιτούν λιγότερη ψύξη και τη μετατόπιση φορτίων σε διαφορετικές περιοχές με βάση το πού είναι διαθέσιμη ενέργεια ιδιαίτερα η πράσινη ενέργεια.Ωστόσο, ορισμένες από τις ηγετικές μορφές στο χώρο της τεχνολογίας, όπως ο Διευθύνων Σύμβουλος της OpenAI, Sam Altman, λένε ότι θα χρειαστεί πιθανότατα μια νέα ενεργειακή ανακάλυψη -πιθανότατα από την πυρηνική ενέργεια – για να υπάρξει προσαρμογή στα νέα δεδομένα.Microsoft και Amazon στοιχηματίζουν επίσης στην πυρηνική ενέργεια, με την Amazon να αγοράζει πρόσφατα ένα data center τροφοδοτούμενο από πυρηνική ενέργεια στην Πενσυλβάνια και να δείχνει πρόθυμη και για περισσότερα τέτοια.
Προς το παρόν, η πορεία προς τα εμπρός παραμένει ασαφής. Η Microsoft παραδέχθηκε πρόσφατα ότι η όλη υπόθεση της τεχνητής νοημοσύνης θέτει σε κίνδυνο τον μακροχρόνιο στόχο της να είναι απαλλαγμένη από τον άνθρακα έως το 2030.Οι ήσυχες φάρμες της Βιρτζίνια,,,Πέραν της ενεργειακής ασφυξίας με την οποία απειλεί η Τεχνητή Νοημοσύνη υπάρχει μία ακόμη παράμετρος που μας ξαναφέρνει στις φάρμες της Βιρτζίνια: Τα data centers θέλουν  και περισσότερο χώρο. Και ήδη χώρες όπως η Ιρλανδία αντιμετωπίζουν τέτοιο πρόβλημα.Οι απαλλοτριωμένες φάρμες της Βιρτζίνια, δεν (θα) είναι οι μόνες.

https://www.naftemporiki.gr/green/energy/1695797/i-adifagos-techniti-noimosyni-apeilei-na-anatinaxei-to-pagkosmio-energeiako-isozygio/

[Δροσος Γεωργιος]

Η Amazon φτιάχνει τον «δολοφόνο του ChatGPT» που θα διαθέτει… ελληνική σοφία.

Ο εμπορικός κολοσσός ρίχνει στη μάχη της ΑΙ το δικό της chatbot

Η Amazon δεν θέλει φυσικά να μείνει πίσω στην κούρσα των τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης που εξελίσσεται στη βιομηχανία της τεχνολογίας και όπως έγινε γνωστό βρίσκεται στο τελικό στάδιο δημιουργίας ενός προγράμματος το οποίο διαρρέεται ότι έρχεται ως ο «δολοφόνος του ChatGPT».
Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες το πρόγραμμα ονομάζεται Metis από την Μήτις που θεωρούνταν θεά της σοφίας και της φρόνησης, ιδιότητες που κληροδότησε στην κόρη της, τη θεά Αθηνά.

Οι υπηρεσίες

Το πρόγραμμα αναμένεται να παρουσιαστεί τον Σεπτέμβρη και θα λειτουργεί ως μια αναβαθμισμένη έκδοση του ψηφιακού βοηθού Alexa της Amazon. Το Metis θα εκτελεί χρέη οικιακού βοηθού ανάβοντας για παράδειγμα τα φώτα στο σπίτι αλλά θα μπορεί να εκτελεί και γραμματειακού τύπου υπηρεσίες όπως το να κάνει κρατήσεις αεροπορικών εισιτηρίων κ.α.Την αποκάλυψη έκανε το Business Insider το οποίο επικαλείται εσωτερική αλληλογραφία που έφθασε στα χέρια του από στελέχη της Amazon που εμπλέκονται σε αυτό το πρότζεκτ το οποίο η εταιρεία κατάφερε να κρατήσει μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο αν το Metis θα εμφανισθεί ως αυτόνομο προϊόν ή αν θα ενσωματωθεί με κάποιο τρόπο στο Alexa.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1700094/i-amazon-ftiachnei-to-dolofono-toy-chatgpt-poy-tha-diathetei-elliniki-sofia/

[Δροσος Γεωργιος]

Οι χρήστες των προγραμμάτων τεχνητής νοημοσύνης θεωρούν ότι αυτά έχουν αποκτήσει συνείδηση και αυτογνωσία.

Αυτή η πεποίθηση μπορεί να επηρεάσει την εξέλιξη της τεχνολογίας ΑΙ και των κανόνων που θα θεσπιστούν για αυτή

Πολλοί χρήστες των μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLM), τα προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης όπως το ChatGPT, πιστεύουν τα προγράμματα αυτά έχουν συνειδητές εμπειρίες όπως και οι άνθρωποι. Αυτό αναφέρει μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Neuroscience of Consciousness».
Οι ειδικοί στην τεχνολογία και την επιστήμη απορρίπτουν συντριπτικά την ιδέα ότι τα σημερινά ισχυρά μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης έχουν συνείδηση ή αυτογνωσία με τον ίδιο τρόπο που έχουν οι άνθρωποι και τα ζώα. Αλλά καθώς τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης εξελίσσονται γίνονται ολοένα και πιο εντυπωσιακά και έχουν αρχίσει να δείχνουν σε έναν εξωτερικό παρατηρητή σημάδια που μοιάζουν με ύπαρξη συνείδησης.Το μοντέλο Claude 3 Opus που κυκλοφόρησε πρόσφατα, για παράδειγμα, κατέπληξε τους ερευνητές με τη φαινομενική αυτογνωσία και την προηγμένη κατανόηση του. Ένας μηχανικός της Google απολύθηκε το 2022 όταν δήλωσε δημόσια ότι ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που ανέπτυσσε τότε ο γίγαντας των διαδικτυακών υπηρεσιών άρχιζε να εμφανίζει συμπεριφορές «ευαισθησίας» παρόμοιες με την ανθρώπινη ευαισθησία.Στη νέα μελέτη οι ερευνητές με επικεφαλής επιστήμονες του Τμήματος Πειραματικής Ψυχολογίας του University College London υποστήριξαν ότι η αντίληψη της συνείδησης στην τεχνητή νοημοσύνη είναι εξίσου σημαντική με το αν είναι πραγματικά αισθανόμενο χαρακτηριστικό ή όχι. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα καθώς εξετάζουμε το μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης όσον αφορά τη χρήση, τη ρύθμιση και την προστασία από αρνητικές επιπτώσεις λένε οι ερευνητες.

Η λαϊκή διαίσθηση

Η μελέτη αυτή έρχεται αμέσως μετά από μια έρευνα που αναφέρει ότι το GPT-4, το LLM που βασίζεται το ChatGPT, πέρασε το τεστ Turing το οποίο κρίνει αν μια τεχνητή νοημοσύνη δεν διακρίνεται από έναν άνθρωπο σύμφωνα με άλλους ανθρώπους που αλληλεπιδρούν μαζί της.Ο ερευνητές ζήτησαν από εκατοντάδες χρήστες προγραμμάτων LLM να περιγράψουν το πώς βίωναν την αλληλεπίδραση με αυτά.
Το βασικό εύρημα της μελέτης είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι τα LLM δείχνουν σημάδια συνείδησης κάτι που δείχνει ότι η «λαϊκή διαίσθηση» σχετικά με τη συνείδηση της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να αποκλίνει από τις διαισθήσεις των ειδικών. Οι ερευνητές λένε ότι η ασυμφωνία αυτή μπορεί να έχει «σημαντικές επιπτώσεις» για το νομικό και ηθικό καθεστώς της τεχνητής νοημοσύνης.Οι ερευνητές λένε επίσης ότι η μελέτη τους δείχνει ότι οι μη ειδικοί δεν καταλαβαίνουν την έννοια της συνείδησης όπως την αντιλαμβάνεται ένας νευροεπιστήμονας ή ψυχολόγος. Αυτό δεν σημαίνει ωστόσο ότι αυτή η πραγματικότητα δεν θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στο μέλλον της βιομηχανίας της τεχνητής νοημοσύνης.Σύμφωνα με τους ερευνητές οι λαϊκές ψυχολογικές αποδόσεις της συνείδησης μπορεί να επηρεάσουν μελλοντικές ηθικές ανησυχίες για την τεχνητή νοημοσύνη, ανεξάρτητα από το αν διαθέτει πραγματικά συνείδηση ή όχι. Το βάρος της κοινής γνώμης και οι ευρείες αντιλήψεις του κοινού γύρω από οποιοδήποτε θέμα συχνά κατευθύνει την θέσπιση κανόνων επηρεάζοντας στην προκειμένη περίσταση την τεχνολογική ανάπτυξη.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1714460/oi-christes-ton-programmaton-technitis-noimosynis-theoroyn-oti-ayta-echoyn-apoktisei-syneidisi-kai-aytognosia/

[Δροσος Γεωργιος]

Τι είναι το απόρρητο πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης «Φράουλα» της OpenAI;

Αποκαλύψεις για το νέο πρότζεκτ τεχνολογίας νέας γενιάς ΑΙ της εταιρείας πίσω από το ChatGPT

Από την στιγμή που έκανε την εμφάνιση του το πρόγραμμα γενετικής νοημοσύνης ChatGPT η εταιρεία που το δημιούργησε, η OpenAI, βρίσκεται μόνιμα στα φώτα της δημοσιότητας για πολλούς λόγους αφού σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα η εταιρεία έγινε σημείο αναφοράς στη βιομηχανία της τεχνολογίας.Μία από τις αιτίες που η OpenAI απασχολεί τα μέσα ενημέρωσης είναι τα διάφορα προγράμματα και γενικότερα τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης που αναπτύσσει. Υπάρχει συνεχής φημολογία για απόρρητα πρότζεκτ που βρίσκονται υπό εξέλιξη στα εργαστήρια της OpenAI και το πρακτορείο Reuters αποκαλύπτει ένα από αυτά.

Η βαθιά μάθηση

Το πρότζεκτ αυτό έχει σύμφωνα με το ρεπορτάζ ονομαστεί «Φράουλα» και αφορά την ανάπτυξη τεχνολογίας που θα δίνει στα προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης αυξημένα επίπεδα «λογικής» και «συλλογισμού» με βασικό στόχο τα προγράμματα ΑΙ να εισέρχονται μόνα τους χωρίς εντολή κάποιου χρήστη στο Διαδίκτυο προκειμένου να… αυτοβελτιωθούν. Πιο συγκεκριμένα τα προγράμματα αυτά θα αναζητούν στο Διαδίκτυο τρόπο να αναβαθμίζονται ώστε να εκτελούν κάθε φορά ολοένα και πιο σύνθετες εργασίες σε περίπτωση που αυτές του ζητηθούν.Το πρότζεκτ προηγουμένως ονομαζόταν Q* (προφέρεται “Q star”) οι δοκιμές του οποίου έδειξαν νωρίτερα φέτος ότι μπορούσε να απαντήσει σε “δύσκολες ερωτήσεις επιστήμης και μαθηματικών”, αναφέρει το Reuters, επικαλούμενο ανώνυμες πηγές που είναι γνωστές αυτών των δοκιμών.Σε αυτό το στάδιο, πολλά παραμένουν άγνωστα για το Strawberry συμπεριλαμβανομένου του πόσο μακριά είναι στην ανάπτυξη του και εάν είναι το ίδιο σύστημα με δεξιότητες «ανθρώπινων συλλογισμών» που η OpenAI φέρεται να έδειξε σε μια συνάντηση όλων των εργαζομένων νωρίτερα αυτή την εβδομάδα σύμφωνα με το Bloomberg.  Εκτιμάται ότι στόχος της OpenAI με το πρότζεκτ «Φράουλα» είναι να προωθήσει έναν νέο κλάδο της τεχνητής νοημοσύνης αυτόν της αποκαλούμενη «βαθιάς μάθησης» που σηματοδοτεί ένα τεράστιο άλμα προς τα εμπρός στη βιομηχανία της ΑΙ.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1715075/ti-einai-to-aporrito-programma-technitis-noimosynis-fraoyla-tis-openai/

[Δροσος Γεωργιος]

Μακροπρόθεσμες προβλέψεις καιρικών συνθηκών προσφέρει μετεωρολογικό πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης της Google.

Είναι προϊόν έρευνας του κλάδου της βαθιάς μάθησης.

Ένα μοντέλο υπολογιστή που συνδυάζει τη συμβατική τεχνολογία πρόγνωσης καιρού με τη μηχανική μάθηση που αναπτύχθηκε από την Google έχει ξεπεράσει τα άλλα εργαλεία που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη για την πρόβλεψη καιρικών συνθηκών και μακροπρόθεσμων τάσεων του κλίματος.Η μηχανική μάθηση αποτελούσε την τεχνολογία αιχμής στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης πριν την εμφάνιση της γενετικής νοημοσύνης (προγράμματα τύπου ChatGPT) που έφεραν επανάσταση στη βιομηχανία της τεχνολογίας αλλά και το τελευταίο χρονικό διάστημα η μηχανική μάθηση έχει αρχίσει να αποτελεί και πάλι εργαλείο έρευνας και ανάπτυξης τεχνολογιών ΑΙ. Για την ακρίβεια έχει κάνει την εμφάνιση της μια νέα ακόμη πιο εξελιγμένη εκδοχή της μηχανικής μάθησης που ονομάστηκε «βαθιά μάθηση» η οποία αρχίζει να κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος στη βιομηχανία της τεχνολογίας.Το μοντέλο αυτό που παρουσιάζεται στην επιθεώρηση «Nature» είναι το πρώτο που δημιουργεί ακριβείς συνολικές προβλέψεις καιρού. Η ανάπτυξη του ανοίγει την πόρτα για προβλέψεις που είναι ταχύτερες και λιγότερο ενεργοβόρες από τα υπάρχοντα εργαλεία και πιο λεπτομερείς από προσεγγίσεις που βασίζονται αποκλειστικά στην τεχνητή νοημοσύνη.«Τα παραδοσιακά κλιματικά μοντέλα πρέπει να εκτελούνται σε υπερυπολογιστές. Αυτό είναι ένα μοντέλο που μπορείτε να τρέξετε μέσα σε λίγα λεπτά» αναφέρει ο Στίβεν Χόγιερ, ερευνητής στον τομέα της βαθιάς μάθησης της Google εκ των επικεφαλής της ομάδας που ανέπτυξε το νέο μοντέλο.

Πώς η τεχνητή νοημοσύνη βελτιώνει τις κλιματικές προβλέψεις

Τα τρέχοντα συστήματα πρόβλεψης βασίζονται συνήθως σε μοντέλα γενικής ανάλυσης κλιματικών διεργασιών (GCM), προγράμματα που βασίζονται στους νόμους της φυσικής για να προσομοιώνουν διεργασίες στους ωκεανούς και την ατμόσφαιρα της Γης και να προβλέψουν πώς μπορεί να επηρεάσουν τον καιρό και το κλίμα. Ωστόσο τα μοντέλα GCM απαιτούν μεγάλη υπολογιστική ισχύ και οι εξελίξεις στον κλάδο μηχανική μάθηση έχουν αρχίσει να παρέχουν μια πιο αποτελεσματική εναλλακτική λύση. «Έχουμε terabyte ή petabyte (ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερα από ένα gigabyte) ιστορικών καιρικών δεδομένων. Μαθαίνοντας από αυτά τα μοτίβα, μπορούμε να δημιουργήσουμε καλύτερα μοντέλα» λέει ο ΧόγιερΥπάρχουν ήδη ορισμένα διαθέσιμα μοντέλα πρόβλεψης μηχανικής μάθησης, όπως το Pangu-Weather, που κατασκευάστηκε από τον κινεζικό τεχνολογικό όμιλο Huawei και το GraphCast από την DeepMind, μια εταιρεία ανάπτυξης τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης με έδρα το Λονδίνο που εξαγόρασε το 2014 η Google. Αυτά τα μοντέλα έχουν παρόμοια επίπεδα ακρίβειας με τα τυπικά GCM για ντετερμινιστικoύ χαρακτήρα προβλέψεις που δημιουργούν μια ενιαία πρόγνωση καιρού. Αλλά τα GCM δεν είναι τόσο αξιόπιστα για σύνθετες ή μακροπρόθεσμες προβλέψεις για το κλίμα.«Το πρόβλημα με τις καθαρές προσεγγίσεις μηχανικής μάθησης είναι ότι εκπαιδεύεις ένα σύστημα μόνο σε δεδομένα γεγονότων που έχουν ήδη συμβεί. Το κλίμα αλλάζει συνεχώς, πηγαίνουμε στο άγνωστο, επομένως τα μοντέλα μηχανικής μάθησης πρέπει να επεκταθούν σε αυτό το άγνωστο μέλλον. Εισάγοντας τη φυσική στο μοντέλο, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι τα μοντέλα μας είναι διαθέτουν φυσικούς περιορισμούς και δεν θα μπορούν να κάνουν τίποτα που να είναι μη ρεαλιστικό» λέει ο Σκοτ Χόσκιγκ που ερευνά δεδομένα τεχνητής νοημοσύνης και περιβάλλοντος στο Ινστιτούτο Άλαν Τούρινγκ στο Λονδίνο.

Υβριδικό

Ο Χόγιερ και η ομάδα του ανέπτυξαν και εκπαίδευσαν το NeuralGCM, ένα μοντέλο που συνδυάζει «δυνατότητες ενός παραδοσιακού συστήματος ατμοσφαιρικών υπολογισμών που βασίζεται στη φυσική με ορισμένα στοιχεία τεχνητής νοημοσύνης» όπως εξηγεί ο ερευνητής. Το μοντέλο που ανέπτυξαν οι ερευνητές το χρησιμοποίησαν για να παράγουν βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες μετεωρολογικές προβλέψεις, καθώς και κλιματικές προβολές. Για να αξιολογήσουν την ακρίβεια του NeuralGCM, οι ερευνητές συνέκριναν τις προβλέψεις του με δεδομένα του πραγματικού κόσμου, καθώς και αποτελέσματα από άλλα μοντέλα, συμπεριλαμβανομένων των GCM και εκείνων που βασίζονται αποκλειστικά στη μηχανική μάθηση.Όπως τα τρέχοντα μοντέλα μηχανικής μάθησης, το NeuralGCM θα μπορούσε να παράγει ακριβείς βραχυπρόθεσμες, ντετερμινιστικές προβλέψεις καιρού — μεταξύ μίας και τριών ημερών νωρίτερα — ενώ καταναλώνει ένα κλάσμα της ενέργειας που απαιτείται από τα GCM. Επίσης έκανε πολύ λιγότερα λάθη από άλλα μοντέλα μηχανικής μάθησης κατά την παραγωγή μακροπρόθεσμων προβλέψεων πέραν των επτά ημερών. Στην πραγματικότητα, οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις του NeuralGCM ήταν παρόμοιες με τις προβλέψεις που έγιναν από το μοντέλο συνόλου του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μεσοπρόθεσμης Πρόγνωσης Καιρού (ECMWF-ENS), ένα GCM που θεωρείται ευρέως ως το καλύτερο πρότυπο για την πρόγνωση καιρού.Η ερευνητική ομάδα εξέτασε επίσης πόσο καλά το μοντέλο μπορούσε να προβλέψει διαφορετικά καιρικά φαινόμενα, όπως τροπικούς κυκλώνες. Διαπίστωσαν ότι πολλά από τα αμιγώς μοντέλα μηχανικής μάθησης παρήγαγαν ασυνεπείς και ανακριβείς προβλέψεις σε σύγκριση με το NeuralGCM και το ECMWF-ENS. Οι ερευνητές συνέκριναν ακόμη και το NeuralGCM με κλιματικά μοντέλα εξαιρετικά υψηλής ανάλυσης γνωστά ως παγκόσμια μοντέλα επίλυσης καταιγίδων. Το NeuralGCM θα μπορούσε να παράγει πιο ρεαλιστικούς αριθμούς και τροχιές τροπικών κυκλώνων σε συντομότερο χρόνο.Η δυνατότητα πρόβλεψης τέτοιων γεγονότων είναι «τόσο σημαντική για τη βελτίωση των ικανοτήτων λήψης αποφάσεων και των στρατηγικών ετοιμότητας», λέει ο Χόσκινγκ.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1723433/makroprothesmes-provlepseis-kairikon-synthikon-prosferei-meteorologiko-programma-technitis-noimosynis-tis-google/

[Δροσος Γεωργιος]

Τεχνητή νοημοσύνη και δημοσιογραφία: απειλή ή πρόοδος.

Καθώς οι τεχνολογίες εισβάλλουν στη δημιουργία ειδήσεων, οι μελετητές άρχισαν να εξετάζουν τον μεταβαλλόμενο χαρακτήρα της δημοσιογραφίας.

Τι σημαίνει η τεχνητή νοημοσύνη (AI) ειδικά για τη δημοσιογραφία; Σύμφωνα με τη συμβατική απάντηση σημαίνει την παρουσία ενός παράγοντα που ανασχηματίζει τη δημοσιογραφία σε σύγκριση με τη μορφή που μέχρι τώρα ξέραμε. Σίγουρα είναι ένας game changer. Ωστόσο κάθε νέα τεχνολογία που διεισδύει στις αίθουσες σύνταξης, από τον πολύγραφο, το τηλέφωνο, αλλά και τον υπολογιστή και το διαδίκτυο αποτελούσε αιτία ανατροπών και ρηξικέλευθων αλλαγών στη δημοσιογραφία. Μερικά ακόμη ερωτήματα αφορούν το πόσο πετυχημένη είναι η επικοινωνία με ένα bot και ποια είναι η τύχη του ανθρώπινου παράγοντα στην επικοινωνιακή διαδικασία όταν ο αυτοματισμός παίρνει τα ηνία; Παράλληλα τι γίνεται με την ενεργότερη εμπλοκή των εταιρειών τεχνολογίας στη δημοσιογραφική διαδικασία πέρα από το στάδιο της εγκατάστασης και συντήρησης των τεχνολογικών υποδομών όπως απαιτούν οι σύγχρονες αίθουσες σύνταξης αλλά και ο κάθε δημοσιογράφος. Στο πλαίσιο αυτό η ευθύνη παίρνει νέα διάσταση ειδικά όταν στη διαμεσολαβημένη πραγματικότητα εισέρχεται ο τεχνολογικός παράγοντας τόσο δυναμικά.Στις αρχές του φετινού καλοκαιριού, στην Αυστρία, στο Palais Niederösterreich, σε ένα από τα πιο επιβλητικά κτίσματα της Βιέννης, που χρονολογείται από το 1848, συναντήθηκαν για μία ακόμη φορά οι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών μέσων μαζικής ενημέρωσης στο πλαίσιο του European Publishing Congress, με την υποστήριξη της JTI (Japan Tobacco International), για να μιλήσουν για την τεχνητή νοημοσύνη  στη δημοσιογραφία του παρόντος και του μέλλοντος. Στα βασικά συμπεράσματα ξεχώρισε η αναγνώριση της υπεροχής του ανθρώπου δημοσιογράφου, που πρέπει όμως να διαθέτει εκείνες τις δεξιότητες που θα τον καταστήσουν ικανό να διατηρήσει την υπεροχή του έναντι της τεχνολογίας, κάνοντας την εργαλείο του. Πολύ ενδιαφέρον όμως ήταν και το μήνυμα για την παρουσία των εφημερίδων μέσα από όλα τα σύγχρονα κανάλια διάδοσης περιεχομένου και ειδικότερα του δημοσιογραφικού περιεχομένου που έχει τη σφραγίδα μιας έγκυρης εφημερίδας. Όπως τονίστηκε, έντυπο, διαδίκτυο, moving pictures, και podcasts πλέον συγκλίνουν. Μιλώντας στο συνέδριο ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Αυστριακού Πρακτορείου Ειδήσεων (APA – Austria Press Agency), Clemens Pig, εστίασε  στην παραπληροφόρηση και τον τρόπο αντιμετώπισής τους. Τόνισε ότι η λάθος χρήση της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να οδηγήσει σε κύματα ψεύτικων ειδήσεων δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα. Η Annett Dowideit, επικεφαλής της γερμανικής ιστοσελίδας Corrective.org, σημείωσε ότι τα μέσα ενημέρωσης δεν μπορούν να βασίζονται αποκλειστικά στην τεχνητή νοημοσύνη. Όπως είπε, «η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να διεξάγει δημοσιογραφικές έρευνες.  Μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί για έλεγχο γεγονότων. Δεν πρέπει να μιλάμε για τη μείωση του αριθμού των δημοσιογράφων. Αντίθετα, πρέπει να επενδύσουμε στην επαγγελματική τους ανάπτυξη».Εκπρόσωποι από τα ΜΜΕ του ομίλου Kölner Stadt-Anzeiger τόνισαν ότι είναι πολύ προηγμένα όσον αφορά την τεχνητή νοημοσύνη. Το 11% των άρθρων γράφονται ήδη από AI. Η τεχνολογία χρησιμοποιείται επίσης για τη σύσταση κειμένων, καθώς και για την προσθήκη ετικετών, αλλά και την επεξεργασία εικόνων. Παραδείγματα για το πώς το «Der Spiegel» χρησιμοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για τον έλεγχο γεγονότων έδωσε ο Ole Reißmann. «Η AI δεν γράφει άρθρα για εμάς, μπορούμε να το κάνουμε μόνοι μας», λέει ξεκάθαρα ο Ole Reißmann. Ο Reißmann και η ομάδα πέντε ατόμων του είναι υπεύθυνοι για τα έργα τεχνητής νοημοσύνης της συντακτικής ομάδας. Για παράδειγμα, το τμήμα τεκμηρίωσης εργάζεται για επαλήθευση απλών γεγονότων που υποστηρίζεται από AI. Αφενός, αυτό είναι για να δοθεί στους ερευνητές-δημοσιογράφους περισσότερος χρόνος για πιο απαιτητική έρευνα και, αφετέρου, για να επικυρωθούν καλύτερα εκείνα τα άρθρα που δεν μπορούσαν προηγουμένως να ελεγχθούν από τους ελεγκτές δεδομένων λόγω χρονικών περιορισμών. Επιπλέον, το «Der Spiegel» πειραματίζεται πολύ με την AI. Σε ένα από αυτά τα πειράματα, τα κείμενα μετατρέπονται σε podcast και στη συνέχεια μεταφράζονται σε άλλες γλώσσες. «Δεν ξέρουμε ακόμη αν τελικά η ποιότητα θα είναι σωστή και αν υπάρχει αγορά, αλλά σίγουρα κερδίζουμε εμπειρία», λέει ο Reißmann. Ωστόσο επεσήμανε ότι το κείμενο που δημιουργείται από την τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να γεμίσει με ψευδείς πληροφορίες, προσθέτοντας ότι «η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι απρόβλεπτη στην παροχή πληροφοριών».Το «Axel Springer Academy of Journalism and Technology» εκπαιδεύει φοιτητές δημοσιογραφίας και φοιτητές τεχνολογίας για το μέλλον των μέσων ενημέρωσης Springer. Ο τρόπος με τον οποίο η ομάδα μέσων προωθεί τη διεπιστημονική γνώση των νέων ιδιαίτερα και ταυτόχρονα υλοποιεί έργα τεχνητής νοημοσύνης και AR είναι εξαιρετικός στην κατάρτιση των δημοσιογράφων. Η Ekaterina Schneider και ο Lars Moll εξήγησαν πώς η Ακαδημία μεταδίδει γνώσεις σχετικά με τη δημοσιογραφία, τα δεδομένα και τη γενετική τεχνητή νοημοσύνη και τι ρόλο παίζει επίσης η τεχνητή νοημοσύνη στην περαιτέρω κατάρτιση για τη διά βίου μάθηση των δημοσιογράφων. Η Ekaterina Schneider είναι Υπεύθυνη Upskilling & Digital Training στην Ακαδημία και στις αρχές του 2023, εισήγαγε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αναβάθμισης δεξιοτήτων για τη γενετική τεχνητή νοημοσύνη στο Axel Springer. Αυτό το πρόγραμμα καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης της εισαγωγής σε γενετικά μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης και μεγάλα γλωσσικά μοντέλα, μετατροπή κειμένου σε εικόνα, διάφορα εργαλεία, άμεση γραφή, έρευνα και ανίχνευση ψευδών στοιχείων.

Ανθρώπινη και Τεχνητή Ευφυία

Τα παραδείγματα εφαρμογής της τεχνητής νοημοσύνης στις αίθουσες σύνταξης μεγάλων δημοσιογραφικών ομίλων στον κόσμο δείχνουν το μηχανικό δρόμο που παίρνει η δημοσιογραφία, στον οποίο όμως ηγετική θέση κατέχει η ανθρώπινη ευφυΐα συνεπικουρούμενη από τα bots. Tα οποία όμως μπορεί ακόμη να μη θέτουν σε αμφισβήτηση τον άνθρωπο-δημοσιογράφο ως δημιουργό και δυναμικό μεσολαβητή της είδησης και της πληροφορίας, θέτουν όμως σε αμφισβήτηση τις παλαιές βιομηχανίες των ΜΜΕ του 20ού αιώνα που βλέπουν το γνωστό προς εκείνους τρόπο δραστηριότητας και εκπλήρωσης των συμφερόντων τους να αλλάζει. Οι άνθρωποι όμως εξακολουθούν να έχουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα έναντι της τεχνητής νοημοσύνης σε δύο βασικούς τομείς που είναι απαραίτητοι για τη δημοσιογραφία: σύνθετη επικοινωνία και εξειδικευμένη σκέψη. Ρεπορτάζ, έρευνα, διασταύρωση πηγών, αποτελούν μερικά από τα απαραίτητα δημοσιογραφικά καθήκοντα, επαυξημένης ανθρώπινης δυνατότητας.Βάσει του τεχνολογικού ορισμού, Νέα Μέσα είναι οι μορφές που συνδυάζουν τα τρία «C»: Computing and information technology, Communications networks, Content. Πρόκειται για μάχη ισχύος, από τη μια πλευρά υπάρχουν τα παραδοσιακά μοντέλα των μέσων ενημέρωσης που ενδύονται την ψηφιακή περιβολή χωρίς μετάλλαξη του DNA τους άλλοτε με επιτυχία άλλοτε όχι και από την άλλη βρίσκεται η τεχνολογία που αξιώνει τον ηγετικό ρόλο στην ενημέρωση καθιστώντας το δημοσιογραφικό επάγγελμα σε απλό μεταπράτη της είδησης, με την αρωγή των τεχνολογικών παρόχων, δημιουργώντας ένα νέο είδος εξουσίας. Ψηφιοποίηση και αυτοματοποίηση αποτελούν τα δύο κυρίαρχα χαρακτηριστικά που καθορίζουν τα Νέα Μέσα. Η ψηφιοποίηση της κοινωνίας και της δημόσιας ζωής και κατ’επέκταση η ψηφιοποίηση της εργασίας στις αίθουσες σύνταξης των μέσων ενημέρωσης εξελίσσεται ραγδαία. Η χρήση των αλγορίθμων πολλαπλασιάζεται και είναι αρκετοί εκείνοι που υποστηρίζουν πως η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί έναν νέο παράγοντα επανάστασης για τη δημοσιογραφία. Από το 1945 έως το 1980 πριν από την εξάπλωση του Διαδικτύου οι πολιτικές διαδικασίες δημιουργίας γνώμης εντοπίζονταν σε ένα τρίγωνο της πολιτικής, των μέσων ενημέρωσης και του πληθυσμού. Από το 1980 έως το 2000 το Διαδίκτυο έφερε την πλήρη ανατροπή σε αυτό που ονομάζεται διαμόρφωση της κοινής γνώμης και το ρόλο των μέσων ενημέρωσης. Από το 2000 μέχρι σήμερα η έλευση του Web 2.0, η εμφάνιση και εξάπλωση των κοινωνικών δικτύων και οι δυνατότητες της τεχνολογίας και η διείσδυση της τεχνητής νοημοσύνης μέσω των bots στη δημοσιογραφία έχουν δημιουργήσει ένα νέο πλέγμα διαμόρφωσης της κοινής γνώμης.Καθώς οι τεχνολογίες εισβάλλουν στη δημιουργία ειδήσεων, οι μελετητές άρχισαν να εξετάζουν τον μεταβαλλόμενο χαρακτήρα της δημοσιογραφίας εν μέσω της αφθονίας των δεδομένων, της υπολογιστικής εξερεύνησης και των αλγορίθμων που αφορούν άμεσα τη δημοσιογραφία ως πρακτική και επάγγελμα οδηγώντας στην ψηφιακή δημοσιογραφία, βάζοντας νέα δεδομένα στις βασικές αρχές του επαγγέλματος. Σε αυτή την έντονη διάδραση ανθρώπων μηχανών, είναι κρίσιμο το θέμα της αντίληψης του κοινού σχετικά με το περιεχόμενο της δημοσιογραφίας που παράγεται από αλγόριθμους. Πώς αντιλαμβάνεται και αξιολογεί το κοινό την ποιότητα των άρθρων και των ειδήσεων που έχουν προκύψει από ένα αλγοριθμικό σύστημα; Είναι γεγονός ότι η υπολογιστική και αλγοριθμική δημοσιογραφία μπορεί να αναδιαμορφώσει την πρακτική δημιουργίας ειδήσεων λόγω της υβριδικής φύσης της διάδρασης ανθρώπων – μηχανών, με τον άνθρωπο να γίνεται μέρος και την τεχνολογία να ζωντανεύει.Σε αυτό το πλαίσιο ο δημοσιογράφος του παρόντος και του μέλλοντος οφείλει να δώσει έμφαση στο ρεπορτάζ, στη μόρφωσή του, στην κριτική σκέψη και στην υψηλή ποιότητα των θεμάτων που προσφέρει στο κοινό εκπαιδεύοντάς το στην κατανόηση των διαφορών του παραγόμενου προϊόντος από αλγορίθμους και bots. Η εμπιστοσύνη στο περιεχόμενο των μέσων ενημέρωσης παράλληλα με τη δυνατότητα διαχωρισμού της ψεύτικης (fake) είδησης από την αληθινή που πληθαίνουν ακριβώς λόγω της διευρυμένης εμπλοκής της τεχνολογίας στη δημοσιογραφική διαδικασία είναι μία από τις προκλήσεις-απειλές της ύπαρξης της τεχνητής νοημοσύνης στις αίθουσες σύνταξης. Έχει ήδη κάνει την εμφάνισή του ο πρώτος άντρας ρομπότ παρουσιαστής ειδήσεων και αργότερα ακολούθησε και γυναίκα ρομπότ παρουσιάστρια ειδήσεων. Όπως τονίζουν όμως στελέχη του χώρου «χρειαζόμαστε ανθρώπους να λένε στο Cyborg τι να κάνει. Χρειαζόμαστε ανθρώπους να διπλοτσεκάρουν το αποτέλεσμα που προκύπτει από το Cyborg. Τα διεθνή πρακτορεία κάνουν λόγο για εξοικονόμηση κατά 20% του χρόνου των δημοσιογράφων και ενίσχυση της παραγωγικότητάς τους λόγω της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης, εφιστούν όμως την προσοχή τους σε θέματα σημαντικού ειδησεογραφικού ενδιαφέροντος. To 2014 μεγάλη εφημερίδα των ΗΠΑ έδωσε πρώτη ρεπορτάζ για το σεισμό που συγκλόνισε το Λος Άντζελες, με τη βοήθεια του Quakebot. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε παράδειγμα για πολλούς στο χώρο των μέσων ενημέρωσης που είδαν στα bots έναν βοηθό που θα μπορούσε να εστιάσει σε συγκεκριμένα θέματα τοπικού ίσως χαρακτήρα, ικανά όμως για να προσελκύσουν ένα νέο κοινό αναγνωστών. Όμως το 2017 το ίδιο bot έστειλε λάθος tweet για σεισμό που είχε γίνει το 1925, εξαιτίας λήψης εσφαλμένων δεδομένων, γεγονός για το οποίο η εφημερίδα απολογήθηκε τονίζοντας πως το bot δεν έχασε τη θέση του εξαιτίας του λάθους.

Ηθική

«Μην είσαι κακός» είχαν πει κάποτε τα στελέχη της Google, όταν ξεκίνησε μια τρελή κούρσα εξαγορών με έμφαση στην τεχνητή νοημοσύνη, ανοίγοντας μια μεγάλη συζήτηση για την ηθική στην τεχνολογία. Για τους ηθικούς κανόνες που πρέπει να διέπουν και τη ρομποτική είχε πρωτομιλήσει ένας από τους πιο γνωστούς συγγραφείς βιβλίων επιστημονικής φαντασίας, ο Ισαάκ Ασίμοφ. Ωστόσο το κρίσιμο θέμα δεν είναι η ηθική ρομποτική αλλά οι ηθικοί ρομποτικοί. Η προσπάθεια προσομοίωσης της ανθρώπινης νόησης ανοίγει νέο κεφάλαιο όχι μόνο στον τομέα δημιουργίας μηχανικών βοηθών, υποκατάστατων ίσως των ανθρώπων, αλλά και στον τρόπο διαχείρισης τους. Η υπερβάλλουσα λογική ικανότητα των μηχανών που βασίζεται κυρίως στην υπολογιστική ισχύ και την ταχύτητα επεξεργασίας των δεδομένων δεν συνεπάγεται και τη δυνατότητα του συναισθήματος, της συνείδησης. Η ειδοποιός αυτή διαφορά είναι που καθιστά την τεχνητή νοημοσύνη και τα παράγωγά της επιρρεπή στην υποταγή ή την καταπίεση ανάλογα. Υποταγή λοιπόν στο δημιουργό-άνθρωπο και την εξυπηρέτησή του ή καταπίεσή του τελικά και αντικατάστασή του. Ποιος είναι λοιπόν υπεύθυνος για το ρομπότ που κάνει την εμφάνισή του στις αίθουσες σύνταξης. Ποιος είναι υπεύθυνος για τις ανεπιθύμητες ενέργειες του, ποιος αποφασίζει ποια είδη ρομπότ πρέπει να γίνουν, ποιος ρυθμίζει τι παρακολουθούν και ποια δεδομένα επεξεργάζονται και κυρίως ποιος κυβερνά τα ρομπότ και τις πράξεις τους. Τα ρομπότ είναι μια αντανάκλαση των επιθυμιών και των προσδοκιών των κατασκευαστών τους. Όταν μπαίνουν στην αίθουσα σύνταξης λοιπόν, γίνεται φανερό ότι ο αρχικός σχεδιασμός έχει ένα κενό και απαιτεί συμπλήρωμα. Η δημιουργία και η εγκατάσταση ενός ρομπότ στην αίθουσα σύνταξης ενός μέσου ενημέρωσης απαιτεί ταυτόχρονα την αναμόρφωση της ανθρώπινης ύπαρξης από το μηχανιστικό επίπεδο στο σύνθετο επίπεδο της συναίσθησης και νόησης. Η ηθική των ρομπότ είναι στα χέρια αυτών που τα δημιουργούν.To κύμα των αλγόριθμων, το κύμα της επαυξημένης πραγματικότητας, το κύμα του αυτοματισμού χτυπούν τις σύγχρονες αίθουσες σύνταξης. Η συνάντηση όμως της ανθρώπινης ευφυΐας και των μηχανών μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες μορφές «έξυπνης αυτοματοποίησης» που μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη και στη δημοσιογραφία, ενισχύοντας την παραγωγικότητα και δημιουργώντας νέα και καλύτερα προϊόντα και υπηρεσίες προς το κοινό. Ωστόσο αυτό απαιτεί εξειδίκευση, εκπαίδευση ψηφιακή ετοιμότητα και κυρίως επένδυση στα σύγχρονα εργαλεία που προσφέρει η τεχνολογία. Το ανθρώπινο δυναμικό των μέσων ενημέρωσης, οι δημοσιογράφοι, αντιστοιχούν στο ανθρώπινο κεφάλαιο έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες ύπαρξης των ίδιων των μέσων. Η τεχνητή νοημοσύνη και οι αλγόριθμοι δεν είναι πανάκεια προκειμένου τα ΜΜΕ να περιορίσουν το κόστος εργασίας ή τα λειτουργικά τους έξοδα ακολουθώντας το μηχανιστικό δρόμο της δημιουργίας των ειδήσεων. Η τεχνητή νοημοσύνη και τα bots είναι ένα τεχνολογικό εργαλείο, που μπορεί να καταστεί πολύ αποτελεσματικό στα χέρια ικανών δημοσιογράφων.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1727013/techniti-noimosyni-kai-dimosiografia-apeili-i-proodos/

[Δροσος Γεωργιος]

Το ChatGPT απέκτησε φωνή και θα συνομιλεί με τους χρήστες.

Νέα φωνητικής επικοινωνίας έκδοση του δημοφιλούς προγράμματος γενετικής νοημοσύνης.

Μετά από μια μικρή καθυστέρηση λίγων βδομάδων για να ελεγχθεί περαιτέρω η λειτουργία της η OpenAI έκανε γνωστό ότι θα δώσει άμεσα σε κυκλοφορία μια νέα έκδοση του ChatGPT η οποία θα επικοινωνεί φωνητικά με τους χρήστες. Οι νέες δυνατότητες του προγράμματος γενετικής νοημοσύνης θα επιτρέπουν στους χρήστες να μιλούν στο ChatGPT και να λαμβάνουν απαντήσεις σε πραγματικό χρόνο χωρίς καθυστέρηση.Οι χρήστες θα μπορούν ακόμη και να διακόπτουν το chatbot τεχνητής νοημοσύνης ενώ μιλάει και η επικοινωνία να συνεχίζεται απρόσκοπτα. Σύμφωνα με την OpenAI που βρίσκεται πίσω από τη δημιουργία του ChatGPT η νέα έκδοση του προγράμματος θα είναι ικανή να αναγνωρίζει συναισθήματα και γενικότερα με αυτή την έκδοση πραγματοποιείται ένα αποφασιστικό βήμα στην φυσική αλληλεπίδραση ανθρώπων και υπολογιστών.

Οι νέες δυνατότητες

Η εταιρεία είχε ανακοινώσει ότι εκτός από τη φωνητική αλληλεπίδραση του προγράμματος με τους χρήστες η νέα έκδοση θα δέχεται οποιονδήποτε συνδυασμό κειμένου, ήχου και εικόνων ως είσοδο και μπορεί να δημιουργήσει έξοδο και στις τρεις μορφές. Η νέα έκδοση έχει πλήθος νέων δυνατοτήτων και αναμένεται η κυκλοφορία της για να δούμε το εύρος και την αποτελεσματικότητα τους.Κατά τη διάρκεια μια επίδειξης της νέας έκδοσης το πρόγραμμα μετέφραζε ζωντανά μεταξύ αγγλικών και ιταλικών, βοηθώντας έναν ερευνητή να λύσει μια γραμμική εξίσωση σε πραγματικό χρόνο σε χαρτί και παρέχοντας καθοδήγηση για να αναπνέει καλύτερα απλά ακούγοντας το πώς αναπνέει.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1729448/to-chatgpt-apektise-foni-kai-tha-synomilei-me-toys-christes/

[Δροσος Γεωργιος]

Πώς η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη μπορούν να μεταμορφώσουν την εμπειρία των ασθενών.

Workshop για την καλύτερη αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας στις κλινικές μελέτες προς όφελος των ασθενών.

Με βάση την επιτυχημένη, προηγούμενη συνεργασία μεταξύ της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας και του Κέντρου Ψηφιακής Καινοτομίας της Pfizer για την αξιοποίηση της ψηφιακής υγείας και της τεχνητής νοημοσύνης στη φροντίδα υγείας πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη ένα νέο workshop για τον ρόλο και την καλύτερη αξιοποίηση της Ψηφιακής Τεχνολογίας στις κλινικές μελέτες προς όφελος των ασθενών.Στο workshop συμμετείχαν από την πλευρά των ασθενών η ηγεσία και μέλη της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας από διάφορες θεραπευτικές κατηγορίες (Νόσο του Crohn και Ελκώδη Κολίτιδα, Ρευματικά νοσήματα, HIV, Καρκίνος,) εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Συλλόγων για τη Νόσο του Crohn και την Ελκώδη Κολίτιδα, καθώς και εκπρόσωπος από τον Κυπριακό Σύνδεσμο Καρκινοπαθών και Φίλων (ΠΑΣΥΚΑΦ).Από την Pfizer συμμετείχαν επιστήμονες από το Κέντρο Ψηφιακής Καινοτομίας, το νεοσύστατο παγκόσμιο Κέντρο Έρευνας & Ανάπτυξης, το παγκόσμιο τμήμα Ασφάλειας Φαρμάκων αλλά και το βιοφαρμακευτικό τμήμα.Στη συνάντηση εργασίας οι εκπρόσωποι των ασθενών κατέγραψαν τις σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς σε κάθε στάδιο μιας κλινικής μελέτης ενώ είχαν την ευκαιρία να κατανοήσουν σε βάθος τον τρόπο οργάνωσης και σχεδιασμού των κλινικών δοκιμών από την πλευρά της εταιρίας. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη συνεργασία και την ανταλλαγή απόψεων για τις δυνατότητες που δίνει η χρήση ψηφιακών εργαλείων και Τεχνητής Νοημοσύνης, όχι μόνο στον σχεδιασμό των κλινικών δοκιμών, αλλά και στην εξέλιξή τους, ώστε να βελτιώνεται η εμπειρία των ασθενών και να γίνεται ακριβέστερη και ταχύτερη η καταγραφή και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.

Οι κυριότερες προκλήσεις/ευκαιρίες που υπογράμμισαν οι ασθενείς κατά τη διάρκεια μιας κλινικής δοκιμής είναι:

1. Η ανάγκη για μεγαλύτερη συμμετοχή των ασθενών στα αρχικά στάδια σχεδιασμού των κλινικών δοκιμών.

2. Τα εμπόδια στην πρόσβαση, την ένταξη  και τη διατήρηση των ασθενών στις κλινικές μελέτες.

3. Η ανάγκη για καλύτερη ενημέρωση και πιο  πρακτικές και κατανοητές πληροφορίες για όσους ενδιαφέρονται να συμμετέχουν σε κλινική δοκιμή.

4. Η επιτακτική ανάγκη για μια κατανοητή , συνοπτική και σαφή διαδικασία συναίνεσης.

Τα ευρήματα, οι προτάσεις και τα συμπεράσματα αυτής της πρωτοβουλίας αναμένεται να οδηγήσουν σε νέα καινοτόμα έργα, καθώς και να καθοδηγήσουν τους βασικούς ενδιαφερόμενους φορείς προς την αναβάθμιση καλών κλινικών πρακτικών με επίκεντρο τους ασθενείς με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης.Τη συνάντηση εργασίας άνοιξε με χαιρετισμό της η γενική γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας του υπουργείου Υγείας, Λίλιαν Βιλδιρίδη, η οποία ανέφερε πως η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας στις κλινικές μελέτες αποτελεί βασική προτεραιότητα του υπουργείου, καθώς οι κλινικές μελέτες έχουν καθοριστική συμβολή στην αντιμετώπιση ανεκπλήρωτων αναγκών και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών και των φροντιστών τους.Σε αυτή την προσπάθεια, συμπλήρωσε, ο ρόλος των ίδιων των ασθενών είναι κομβικός, ενώ καταλυτική είναι και η αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας στον μετασχηματισμό και το ασθενοκεντρικό μοντέλο των κλινικών μελετών.H πρόεδρος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, Βασιλική Βακουφτσή, σημείωσε ότι το εργαστήριο αυτό ενδυναμώνει μια ήδη συλλογική προσπάθεια προώθησης της καινοτομίας προς όφελος των ασθενών και εν γένει των πολιτών.Ενώ, η επικεφαλής του παγκόσμιου Κέντρου Έρευνας & Ανάπτυξης της Pfizer στην Ελλάδα, Marge Bailanis, επεσήμανε ότι οι κλινικές δοκιμές είναι η βάση της επιστημονικής ιατρικής έρευνας και στη Pfizer αποτελούν το θεμέλιο λίθο για να ανακαλύψουν καινοτομίες που αλλάζουν τη ζωή των ασθενών.Τέλος, ο Nico Gariboldi, VP, επικεφαλής της Pfizer στη Θεσσαλονίκη, συμπλήρωσε ότι η τεχνητή νοημοσύνη και η σύγχρονη τεχνολογία έχουν τη δυνατότητα να μεταμορφώσουν τις κλινικές δοκιμές, βελτιώνοντας σημαντικά την εμπειρία και τα αποτελέσματα για τους ασθενείς.

https://www.naftemporiki.gr/health/1731992/pos-i-technologia-kai-i-techniti-noimosyni-mporoyn-na-metamorfosoyn-tin-empeiria-ton-asthenon-2/

[Δροσος Γεωργιος]

Tσιπ μνήμης 8 επιπέδων ρίχνει στη μάχη της τεχνητής νοημοσύνης η Nvidia.

O γίγαντας των επεξεργαστών ΑΙ θέλει να εδραιώσει τη κυριαρχία του.

Η Nvidia κυριαρχεί στον τομέα των τσιπ τεχνητής νοημοσύνης έχοντας καταφέρει να σαρώσει κυριολεκτικά την αγορά κατακτώντας μερίδιο της τάξης του 90% που σύμφωνα με τους αναλύτες στη πραγματικότητα είναι 100% επειδή οι κάποιοι τεχνολογικοί κολοσσοί όπως η Google και η Apple χρησιμοποιούν δικά τους τσιπ τεχνητής νοημοσύνης που δεν τα διαθέτουν στο εμπόριο.Σε μια κίνηση εδραίωσης της κυριαρχίας της η Νvidia θέλει να αναβαθμίσει τους επεξεργαστές της χρησιμοποιώντας τα αποκαλούμενα τσιπάκια μνήμης 8 επιπέδων. Ενα τέτοιο τσιπάκι, to HBM3E, κατασκεύασε η Samsung και σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters η Nvidia πραγματοποίησε δοκιμές με αυτό το τσιπάκι το οποίο πέρασε όλα τα τεστ ποιότητας της Nvidia τα οποία είναι εξαιρετικά αυστηρά και έτσι αναμένεται πολύ σύντομα η κυκλοφορία νέας γενιάς επεξεργαστών ΑΙ από την Nvidia.Τα τσιπ HBM θεωρούνται ως βασικός πυλώνας της επανάστασης που συντελείται στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης λόγω του εξαιρετικού εύρους ζώνης μνήμης και της αποδοτικότητάς τους, που επιτρέπουν ταχύτερη επεξεργασία δεδομένων και βελτιωμένη απόδοση σε εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης. Αυτά τα τσιπ υποστηρίζουν τις πολύ υψηλές υπολογιστικές απαιτήσεις νεων τομέων της ΑΙ όπως η βαθιά μάθηση αλλά και η εκπαίδευση νευρωνικών δικτύων.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1735273/tsip-mnimis-8-epipedon-richnei-sti-machi-tis-technitis-noimosynis-i-nvidia/

[Δροσος Γεωργιος]

Νέα σούπερ οικολογική μνήμη ηλεκτρονικών υπολογιστών για εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης.

Λειτουργεί με εξαιρετικά μικρή κατανάλωση ενέργειας.

Λίγα 24ωρα μετά την ανακοίνωση της δημιουργίας μιας σούπερ προηγμένης μνήμης ηλεκτρονικών υπολογιστών για χρήση στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης παρουσιάζεται ένας ακόμη νέος τύπος μνήμης ηλεκτρονικών υπολογιστών για χρήση στη βιομηχανία της τεχνητής νοημοσύνης ο οποίος σχεδιάστηκε για να είναι εξαιρετικά φιλικός στο περιβάλλον.Ερευνητές ανέπτυξαν έναν νέο τύπο μνήμης ηλεκτρονικών υπολογιστών (συσκευές και αποθηκευτικά μέσα) που λένε ότι θα μπορούσε να μειώσει την κατανάλωση ενέργειας της τεχνητής νοημοσύνης κατά τουλάχιστον χίλια τοις εκατό σε σχέση με τις υπάρχουσες συσκευές μνήμης.Η νέα συσκευή ονομάζεται υπολογιστική μνήμη τυχαίας πρόσβασης (CRAM) και εκτελεί υπολογισμούς απευθείας μέσα στα κελιά μνήμης της εξαλείφοντας την ανάγκη μεταφοράς δεδομένων σε διαφορετικά μέρη ενός υπολογιστή.Στην παραδοσιακή πληροφορική, τα δεδομένα μετακινούνται συνεχώς μεταξύ του επεξεργαστή (όπου υποβάλλονται σε επεξεργασία τα δεδομένα) και της μνήμης (όπου αποθηκεύονται τα δεδομένα), στους περισσότερους υπολογιστές αυτή είναι η μονάδα RAM. Αυτή η διαδικασία είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρος σε εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης, οι οποίες συνήθως περιλαμβάνουν πολύπλοκους υπολογισμούς και τεράστιες ποσότητες δεδομένων.Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, η παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας για την τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να διπλασιαστεί από 460 τεραβατώρες (TWh) το 2022 σε 1.000 TWh το 2026 ισοδύναμη με τη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας της Ιαπωνίας.

Η ενέργεια

Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «npj Unconventional Computing», οι ερευνητές απέδειξαν ότι το CRAM μπορούσε να εκτελέσει βασικές εργασίες τεχνητής νοημοσύνης όπως η βαθμωτή πρόσθεση και ο πολλαπλασιασμός πινάκων σε 434 νανοδευτερόλεπτα, χρησιμοποιώντας μόλις 0,47 μικροτζάουλ ενέργειας. Αυτή είναι περίπου 2,500 φορές λιγότερη ενέργεια σε σύγκριση με τα συμβατικά συστήματα μνήμης που έχουν ξεχωριστά στοιχεία λογικής και μνήμης, είπαν οι ερευνητές.Η έρευνα, η οποία διήρκεσε 20 χρόνια, έλαβε οικονομική υποστήριξη από τον Οργανισμό Προηγμένων Ερευνητικών Προγραμμάτων Άμυνας των ΗΠΑ (DARPA), καθώς και από το Εθνικό Ινστιτούτο Προτύπων και Τεχνολογίας, το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών και την αμερικανικό τεχνολογικό κολοσσό Cisco.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1735953/nea-soyper-oikologiki-mnimi-ilektronikon-ypologiston-gia-efarmoges-technitis-noimosynis/

[Δροσος Γεωργιος]

Για τη συνείδηση, την κβαντική φυσική και την ασφάλεια της τεχνητής νοημοσύνης.

Η τεχνητή νοημοσύνη και το ChatGPT έχουν σημειώσει εξαιρετική πρόοδο τα τελευταία χρόνια. Τι πρέπει να περιμένουμε από μια τέτοια πρόοδο;
Ο Scott Aaronson συζητά με τον Αλέξη Παπάζογλου στο Institute for Art and Ideas για την την ασφάλεια της τεχνητής νοημοσύνης, την κβαντική μηχανική και τι είναι αυτό που κάνει την ανθρώπινη εμπειρία μοναδική.

00:00 Introduction 00:22 Are we suffering from an optimistic induction in the case of AI? 04:53 What do you think about AI skepticism? 07:30 Is seeming to understand the same as understanding? 10:00 What differentiates humans from machines? 15:20 Why do you think quantum mechanics lies at the basis of human uniqueness? 19:19 Why continue developing AI, if it risks catastrophe? 25:12 What should our focus be, in AI safety? 27:32 Is there evidence that AI, in its current form, is trying to manipulate us?

Ο Scott Aaronson είναι καθηγητής Επιστήμης Υπολογιστών του Ντέιβιντ Τζ. Μπρούτον Τζούνιορ στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ώστιν και διευθυντής του Κβαντικού Κέντρου Πληροφοριών του. Προηγουμένως, ήταν στη σχολή του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης. Σπούδασε στο Cornell και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϋ και έκανε μεταδιδακτορικό στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών καθώς και στο Πανεπιστήμιο του Βατερλώ. Το πρώτο του βιβλίο,Quantum Computing From Democritus,εκδόθηκε το 2013 από τις εκδόσεις Cambridge University Press. Έχει λάβει το βραβείο Alan T. Waterman του Εθνικού Ιδρύματος Επιστημών, το βραβείο PECASE των Ηνωμένων Πολιτειών και το βραβείο Junior Bose του MIT για την αριστεία στη διδασκαλία.
Η έρευνα του Aaronson επικεντρώνεται στις δυνατότητες και τα όρια των κβαντικών υπολογιστών και γενικότερα στην υπολογιστική πολυπλοκότητα και τη σχέση της με τη φυσική. Στο πλαίσιο της συνεργασίας It from Qubit, ο Aaronson ενδιαφέρεται εξαιρετικά για την αλληλεπίδραση μεταξύ της υπολογιστικής πολυπλοκότητας και της κβαντικής βαρύτητας. Αυτό περιλάμβανε τη μελέτη των πτυχών της επιστήμης των υπολογιστών του επιχειρήματος Harlow-Hayden, το οποίο επιχειρεί να εφαρμόσει τη θεωρία πολυπλοκότητας στο περιβόητο «παράδοξο τείχους προστασίας» στις πληροφορίες για τις μαύρες τρύπες, καθώς και τη συνεργασία με τον Leonard Susskind για την κατανόηση της ανάπτυξης της πολυπλοκότητας των κβαντικών κυκλωμάτων σε συστήματα που προκύπτουν από την αντιστοιχία AdS/CFT.
Tο βιβλίο του Scott Aaronson «Από τον Δημόκριτο στους κβαντικούς υπολογιστές» κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις ροπή. 

https://physicsgg.me/2024/08/21/για-τη-συνείδηση-την-κβαντική-φυσική-κ/

[Δροσος Γεωργιος]

Πώς η τεχνητή νοημοσύνη μεταμορφώνει την υγεία.

«Η τεχνητή νοημοσύνη θα αλλάξει τον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε, με σημαντικές συνέπειες για την υγεία» τόνισε ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ.

Σε μια Στρογγυλή Τράπεζα οι επιστήμονες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) εξέτασαν ευκαιρίες και κινδύνους για την αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας της υγειονομικής περίθαλψης, υποστηρίζοντας παράλληλα τις αρχές της δικαιοσύνης, της ισότητας, της ένταξης, της ασφάλειας, της ιδιωτικής ζωής, της διαφάνειας και της λογοδοσίας.Όπως ανέφερε ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, Δρ Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους, «κάποιοι λένε ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα ξεκλειδώσει μια 4η βιομηχανική επανάσταση. Η τεχνητή νοημοσύνη θα αλλάξει τον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε, με σημαντικές συνέπειες για την υγεία».Οι ομιλητές άντλησαν τις εμπειρίες τους στον τομέα της υγείας, του ακαδημαϊκού κόσμου, της κυβέρνησης και των ρυθμιστικών και ιδιωτικών τεχνολογικών τομέων για να αντιμετωπίσουν ζητήματα, όπως συνεργασίες, να συνδυάσουν την τεχνογνωσία της δημόσιας υγείας με την ιδιωτική καινοτομία και τη ρύθμιση, για να υποστηρίξουν με τόλμη αλλά υπεύθυνα την υιοθέτηση και την καινοτομία της τεχνητής νοημοσύνης τεχνολογίες. Τονίστηκε επίσης ο ρόλος της αξιόπιστης ηγεσίας του ΠΟΥ στη διαμόρφωση ενός δίκαιου ψηφιακού μέλλοντος και η καθοδήγησή του στην ενημέρωση σχετικά με την υλοποίηση έργων τεχνητής νοημοσύνης.Στη συζήτηση υπογραμμίστηκε η σημασία να τεθούν οι άνθρωποι και το δημόσιο συμφέρον στο επίκεντρο κατά τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης για την υγεία. Εκφράστηκαν ανησυχίες για την ενίσχυση των υφιστάμενων ανισοτήτων, αλλά καταγράφηκε επίσης ελπίδα ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να βοηθήσει να ξεπεραστούν οι τρέχοντες περιορισμοί, βοηθώντας στην προσέγγιση περιθωριοποιημένων κοινοτήτων και ανθρώπων σε απομακρυσμένες περιοχές και αυξάνοντας τις δυνατότητες των εργαζομένων στον τομέα της υγείας με περιορισμένο χρόνο.

Τα επόμενα βήματα θα ληφθούν στους τομείς:

μιας ανανεωμένης παγκόσμιας στρατηγικής για την ψηφιακή υγεία και την τεχνητή νοημοσύνη (2026-2030).

της υλοποίησης της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας για την τεχνητή νοημοσύνη για την υγεία (GI-AI4H)·

της κατανομής των ευθυνών μεταξύ των ενδιαφερομένων, όπως: κινητοποίηση πόρων για την υποστήριξη της ΠΟΥ και των κρατών-μελών για την οικοδόμηση συναίνεσης, ανάπτυξη καθοδήγησης και την παροχή τεχνικής υποστήριξης για την υπεύθυνη μόχλευση της τεχνητής νοημοσύνης για την ενίσχυση των συστημάτων υγείας.

https://www.naftemporiki.gr/health/1736776/pos-i-techniti-noimosyni-metamorfonei-tin-ygeia/

[Δροσος Γεωργιος]

Είναι η Cerebras o «Δαβίδ» τεχνητής νοημοσύνης που θα γκρεμίσει τον «Γολιάθ» της βιομηχανίας, την Nvidia;

Η νεοφυής εταιρεία απειλεί τον γίγαντα των τσιπ ΑΙ

Η Cerebras Systems είναι μια δυναμικά αναπτυσσόμενη νεοφυής αμερικανική εταιρεία που δραστηριοποιείται στην ανάπτυξη τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης με ειδίκευση σε συστήματα υπολογιστών για σύνθετες εφαρμογές στον τομέα της βαθιάς μάθησης. Η εταιρεία που ιδρύθηκε το 2015 εκτός από τις ΗΠΑ έχει ήδη ανοίξει γραφεία στο Τορόντο, στο Τόκιο και στο Μπανγκαλόρ της Ινδίας.Η Cerebras ανακοίνωσε την κυκλοφορία ενός εργαλείου για προγραμματιστές τεχνητής νοημοσύνης που τους επιτρέπει να έχουν πρόσβαση στους επεξεργαστές της  για την εκτέλεση εφαρμογών προσφέροντας όπως λέει η εταιρεία μια πολύ φθηνότερη επιλογή από το βιομηχανικό πρότυπο Nvidia που ελέγχει το 90% της αγοράς επεξεργαστών στη βιομηχανία τεχνητής νοημοσύνης και σύμφωνα με τους αναλυτές στην ουσία ελέγχει το 100% από την στιγμή που τεχνολογικοί κολοσσοί όπως η Google και η Amazon που παράγουν τσιπ τεχνητής νοημοσύνης τα χρησιμοποιούν αποκλειστικά για τις δικές τους ανάγκες και δεν τα διοχετεύουν στην αγορά.Η πρόσβαση σε μονάδες επεξεργασίας γραφικών (GPU) της Nvidia – συχνά μέσω παρόχου υπολογιστικού νέφους – για την εκπαίδευση και την ανάπτυξη μεγάλων μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης που χρησιμοποιούνται για προγράμματα όπως το ChatGPT είναι μια δύσκολα προσβάσιμη και κατά βάση ιδιαίτερα δαπανηρή οικονομικά διαδικασία την οποία η κοινότητα των προγραμματιστών στην ΑΙ στην τεχνητή νοημοσύνη αποκαλεί «συμπερασμό».«Παρέχουμε επιδόσεις που δεν μπορούν να επιτευχθούν με μια GPU. Το κάνουμε με την υψηλότερη ακρίβεια και το προσφέρουμε στη χαμηλότερη τιμή» δήλωσε στο Reuters Άντριου Φέλντμαν, διευθύνων σύμβουλος της  Cerebras.

Η τεχνολογία και οι αριθμοί

Η αγορά τεχνητής νοημοσύνης αυξάνει συνεχώς την αξία του και αναμένεται να ανέρχεται σύντομα σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια εάν οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις υιοθετήσουν μαζικά εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης.Η Cerebras σχεδιάζει να προσφέρει διαφόρων ειδών συμπερασμούς μέσω ενός κλειδιού προγραμματιστή και της υπηρεσίας cloud της εταιρείας. Η Cerebras σχεδιάζει επίσης να πουλήσει επίσης τα συστήματα της σε εταιρείες που προτιμούν να λειτουργούν με δικά τους κέντρα δεδομένων.Τα τσιπ της Cerebras – το καθένα έχει το μέγεθος ενός… σουπλά και ονομάζεται Wafer Scale Engines – αποφεύγει ένα από τα ζητήματα της επεξεργασίας δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης (data crunching): τα δεδομένα που συγκεντρώνονται από μεγάλα μοντέλα που τροφοδοτούν εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης συνήθως δεν χωρούν σε ένα μόνο τσιπ και μπορεί να απαιτήσουν μονάδες που αποτελούνται από εκατοντάδες ή χιλιάδες τσιπ.«Αυτό σημαίνει ότι τα τσιπ της Cerebras μπορούν να επιτύχουν ταχύτερες επιδόσεις» λέει ο Φέλντμαν. Σκοπεύει να χρεώσει τους χρήστες μόλις 10 σεντς ανά ένα εκατομμύριο tokens (λέξεις, ήχους, εικόνες) που είναι η πιο δημοφιλής μέθοδος καταγραφής της ποσότητας των δεδομένων που παράγονται από μεγάλα υπολογιστικά μοντέλα.Η Cerebras σκοπεύει να εισέλθει στη χρηματιστηριακή αγορά και κατέθεσε τα απαραίτητα έγγραφα στην αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1751216/einai-i-cerebras-o-david-technitis-noimosynis-poy-tha-gkremisei-ton-goliath-tis-viomichanias-tin-nvidia/

[Δροσος Γεωργιος]

Μπορεί να γίνει η τεχνητή νοημοσύνη… masterchef;

Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να βοηθήσει τους ιδιοκτήτες εστιατορίων να βρουν νόστιμα νέα μενού για να τραβήξουν την προσοχή των πελατών ή αυτή η απόφαση μπορεί να είναι απλώς μια… συνταγή  καταστροφής για τα εστιατόρια;«Ζητήσαμε από το ChatGPT να δημιουργήσει μια συνταγή με την οποία να έχουμε την καλύτερη πίτσα στο Ντουμπάι» δήλωσε στο BBC ο Σπαρτάκ Αρουτουνγιάν επικεφαλής της ανάπτυξης μενού της αλυσίδας εστιατορίων Dodo Pizza στα καταστήματα της εταιρείας στο Ντουμπάι.«Το πρόγραμμα δημιούργησε μια συνταγή. Το λανσάραμε, ήταν πραγματικά μια τεράστια επιτυχία και είναι ακόμα στο μενού. Με το 90% των τριών εκατομμυρίων ανθρώπων του Ντουμπάι να είναι μετανάστες, υπάρχουν τόσοι πολλοί πολιτισμοί Ινδοί, Πακιστανοί, Φιλιππινέζοι, Άραβες, Ευρωπαίοι» λέει ο Αρουτουνγιάν που ζήτησε από το ChatGPT να βρει μια πίτσα που αντιπροσωπεύει αυτό το πολιτιστικό μείγμα. Η απάντηση που έλαβε περιείχε αραβικό κοτόπουλο shawarma, ινδικό τυρί paneer στη σχάρα, βότανα Za’atar Μέσης Ανατολής και σάλτσα ταχίνι. Οι πελάτες της Dodo Pizza όπως αποδείχτηκε λάτρεψαν την πίτσα  «Ως σεφ, δεν θα ανακάτευα ποτέ αυτά τα συστατικά σε μια πίτσα, αλλά παρόλα αυτά, ο συνδυασμός των γεύσεων ήταν εκπληκτικά καλός και η πίτσα έγινε τεράστια επιτυχία» λέει ο Αρουτουνγιάν.Ωστόσο, άλλες πίτσες που εμπνεύστηκε η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπήκαν στο μενού, για παράδειγμα φράουλες και ζυμαρικά, βατόμουρα και δημητριακά πρωινού.Στις ΗΠΑ, η Βενέτσια Γουίλις διεξήγαγε ένα παρόμοιο πείραμα στο εστιατόριο Velvet Taco του Ντάλας, όπου είναι διευθύντρια. Ζήτησε και αυτή από το ChatGPT  να επινοήσει ένα νέο τάκος. Το μόνο που έκανε η Γουίλις ήταν να θέσει ορισμένους περιορισμούς στο πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης ζητώντας του η συνταγή να έχει μάξιμουμ οκτώ συστατικά με μια τορτίγια και μια πρωτεΐνη.
«Υπήρχαν μερικοί funky συνδυασμοί αν και δεν είμαι πραγματικά σίγουρη αν το κόκκινο κάρυ, το τόφου καρύδας και ο ανανάς θα είναι νόστιμα μαζί» λέει η Γουίλις.Το ChatGPT δημιούργησε και τρεις συνταγές που έμοιαζαν πιο ελπιδοφόρες και τελικά η Γουίλις επέλεξε δύο από αυτές μια που περιείχε γαρίδα και μία που περιείχε μπριζόλα. Πουλήθηκαν 22.000 τάκος των δύο συνταγών σε μια εβδομάδα.«Νομίζω ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα εξαιρετικό εργαλείο που μπορείς να το χρησιμοποιήσεις όταν βρίσκεσαι σε μια δημιουργική ύφεση, για να επαναφέρεις τον εγκέφαλο σου σε λειτουργία. Ένας  συνδυασμός μπορεί πραγματικά να λειτουργήσει οπότε ας τον δοκιμάσουμε. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να προτείνει κάτι που ίσως δεν θα το είχα σκεφτεί. Βέβαια δεν πρέπει να παίρνουμε άκριτα τη συνταγή που δίνει το πρόγραμμα, να την φτιάχνουμε και να την δίνουμε στον κόσμο, πρέπει υπεισέρχεται ο ανθρώπινος παράγοντας και να ελέγχεται μια συνταγή» λέει η Γουίλις.

Οι αντιδράσεις

Ωστόσο δεν αρέσει σε όλους στο εμπόριο τροφίμων η ιδέα της τεχνητής νοημοσύνης. Ο δημιουργός κοκτέιλ με έδρα το Λονδίνο, Τζούλιαν ντε Φεράλ, λέει ότι αποφεύγει την τεχνητή νοημοσύνη επειδή οι «επιλογές των προγραμμάτων μοιάζουν να στερούνται κοινής λογικής».Τα chatbot τεχνητής νοημοσύνης «δεν είναι μάγοι», προειδοποιεί η Έμιλι Μπέντερ, καθηγήτρια γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον στο Σιάτλ. Λέει ότι τα προγράμματα έχουν μάθει από αυτά που έχουν διαβάσει στο Διαδίκτυο. «Εάν μπορείτε να κάνετε το ChatGPT να φτιάξει κάτι που μοιάζει με συνταγή είναι επειδή υπάρχουν συνταγές στο Διαδίκτυο.  Η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να είχε πάρει τη συνταγή από το ιστολόγιο μαγειρικής κάποιου, μειώνοντας έτσι τον αριθμό των αναγνωστών και την ικανότητά του να ζουν από συνδρομές ή διαφημιστικά έσοδα» λέει η Μπέντερ.Ωστόσο παραδέχεται ότι στο μέλλον η πιο εξελιγμένη τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι χρήσιμη στη δημιουργία συνταγών.Λέει ότι θα μπορούσε να ζητηθεί από την τεχνητή νοημοσύνη να «κατηγοριοποιήσει τα συστατικά ως γλυκά, ή όξινα και ούτω καθεξής», να βρει εκείνα που λέει το Διαδίκτυο ότι πρέπει να έχουν ωραία γεύση μαζί και στη συνέχεια να βρει ατελείωτες λεπτομερείς συνταγές. “Ωστόσο, πρέπει να έχετε ένα καλά καθορισμένο ερευνητικό ερώτημα για να δώσετε στην τεχνητή νοημοσύνη ώστε να έχετε αυτό το είδος οφέλους» καταλήγει  Μπέντερ.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1752627/mporei-na-ginei-i-techniti-noimosyni-masterchef/

[Δροσος Γεωργιος]

Μπορεί ένας άνθρωπος και ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης να γράψουν μαζί ένα παραμύθιου.

Μια ενδιαφέρουσα σύμπραξη ανθρώπινου και μηχανικού IQ

Ένα ενδιαφέρον πείραμα για τις δυνατότητες των προγραμμάτων γενετικής νοημοσύνης που έχουν εισβάλει στη ζωή μας θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη, την Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου.Τι είδους παραμύθι θα έγραφαν μαζί ένας άνθρωπος και ένα γλωσσικό μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης; Το ιδιαίτερο αυτό live πείραμα «πλεξίματος» παραμυθιού, με διπλή -ανθρώπινη και ψηφιακή- ταυτότητα θα λάβει χώρα μεταξύ του «παραμυθομουσικοδημιουργού» Δημήτρη Μπασλάμ και του μεγάλου γλωσσικού μοντέλου ChatGPT. Με το συγκεκριμένο πείραμα θα κλείσει και η διαδραστική έκθεση ρομποτικής Robotology Interactive II, που θα διαρκέσει από τις 5 έως τις 8 Σεπτεμβρίου και θα φιλοξενείται στους χώρους της εταιρείας Robotixlab, στη Λεωφόρο Γεωργικής Σχολής.Εκεί, στον 2ο όροφο του κτηρίου «Phoenix», τα ηλεκτρονικά κυκλώματα έχουν τον πρώτο λόγο: κατά τη διάρκεια της έκθεσης, ένας ρομποτικός ελέφαντας «τσέπης» θα βρυχάται και θα βηματίζει στο τραπέζι, δίπλα σε ένα κουτάβι με κυκλώματα, έναν μάλλον …επιθετικό και υπερμεγέθη ηλεκτρονικό σκορπιό και μια αράχνη με μοτέρ και αισθητήρες. Ο ιδιότυπος αυτός ζωολογικός κήπος, που χωράει πάνω σε ένα μεγάλο τραπέζι, είναι μια μόνο από τις ενότητες της έκθεσης.Όπως εξήγησε ο μηχανικός ρομποτικής Αντώνης Κάνουρας, ιδρυτής της Robotixlab, μιας εταιρείας που ιδρύθηκε το 2008 στη Θεσσαλονίκη, με στόχο τη διοργάνωση εργαστηρίων και σεμιναρίων για μικρούς εφευρέτες, η φετινή Robotology Interactive II περιλαμβάνει άλλες τέσσερις θεματικές ενότητες: ρομποτική και ΤΝ, βιομηχανικές εφαρμογές και ψηφιακή κατασκευή (εδώ οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να δουν μινιατούρες ρομποτικών μηχανημάτων, με έμπνευση, για παράδειγμα, από τις αποθήκες προϊόντων της Amazon), ρομπότ που παράγουν τέχνη (παίζοντας διαφορετικές νότες μουσικής ανάλογα με τα χρώματα που ο/η επισκέπτης τοποθετεί μπροστά τους ή ζωγραφίζοντας με σπειρογράφο) και τεχνολογίες έξυπνου σπιτιού και Ιντερνετ των Πραγμάτων (στον χώρο έχει διαμορφωθεί ένα σαλόνι επίδειξης).Η έκθεση, τα εκθέματα της οποίας -περίπου τέσσερα ρομποτάκια για καθεμία από τις πέντε ενότητες- παρουσίασε σήμερα σε δημοσιογράφους ο τριτοετής μηχανολόγος μηχανικός Αρσένης Μισιρλής, απευθύνεται σε μικρούς (άνω των έξι ετών) και μεγάλους. Η ξενάγηση θα πραγματοποιείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, σε συγκεκριμένα time slots, τα οποία θα δηλώνονται κατόπιν κράτησης. Σε κάθε time slot θα συμμετέχουν ομάδες οκτώ ατόμων κατ’ ανώτατο, οι οποίοι θα περιηγούνται στην έκθεση συνοδεία ειδικού, που θα εξηγεί και θα απαντά σε ερωτήσεις, παρουσιάζοντας τα ρομποτικά εκθέματα.Επιπλέον, στο φουαγιέ του χώρου οι επισκέπτες θα μπορούν να διασκεδάσουν με διαδραστικά παιχνίδια παιγνιώδους μάθησης, ανακαλύπτοντας τα μυστικά της τεχνολογίας παίζοντας. Οι σταθμοί παιχνιδιού περιλαμβάνουν βιντεοπαιχνίδια με ρομπότ που τα χειρίζεσαι με κινήσεις του σώματος, ρομποτικό ποδοσφαιράκι, ρομποτικό παιχνίδι που παίζεται …χοροπηδώντας και ένας διαδραστικός τετράπτυχος πίνακας, που παράγει ήχους όταν τον αγγίζεις, ενεργοποιώντας τον με τον ηλεκτρισμό των χεριών σου.Στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων της έκθεσης, την Παρασκευή 6 Σεπτεμβρίου στις 8.30 θα πραγματοποιηθεί στον ίδιο χώρο ομιλία του συνιδρυτή της Metatopia, Βύρωνα Χρυσοβέργη, με αντικείμενο το Metaverse. Μετά το τέλος της ομιλίας, οι επισκέπτες θα μπορούν να βιώσουν μια εμπειρία VR/AR (εικονικής/επαυξημένης πραγματικότητας). Το εισιτήριο εισόδου στοιχίζει 7 ευρώ, ενώ η είσοδος στις παράλληλες εκδηλώσεις είναι δωρεάν με την επίδειξη του εισιτηρίου, ασχέτως της ημέρας επίσκεψης στην έκθεση.

https://www.naftemporiki.gr/techscience/1753541/mporei-enas-anthropos-kai-ena-programma-technitis-noimosynis-na-grapsoyn-mazi-ena-paramythi/